पिता : काही कविता

जून महिन्यातील तिसरा रविवार हा दरवर्षी पितृदिन म्हणून साजरा करण्यात येतो. कालच साजरा झालेल्या या दिनानिमित्त पित्याची महती सांगणाऱ्या या काही कविता ….

१. बाप
फणसासारखा माझा बाप
देवा घरी गेला सोडून लवकर
अर्पून गेला संस्काराची पुंजी
शिक्षण अन आशिर्वाद मजवर !!1!!

आयुष्यात राखावा धीर संयम
प्रयत्नांती गाठावे यशाचे शिखर
अहंकार न बाळगावा यशाचा
जीवनाला येई मग सुंदर बहर !!2!!

हळूच येऊन न्याहाळायचा
प्रेमभावाचा हात अलगद फिरे
निजानीज झाल्यावर सर्वत्र
डोळे पाणावता काळजी झरे !!3!!

बघायचा हळूच इतरत्र
जशी ओली माती
धरुन ठेवते मुळांना
प्रेम वर्षाव सिचंती !!4!!

तसं हे मूळ होतं माझं
बांधून ठेवलं होतं कुटुंबाला
शिकवले संकटे कशी झेलावी
दुःखे सहज विसरायला !!5!!

ज्याच्या असण्याला होता अर्थ
जाणवे क्षणोक्षणी आधाराचा हात
त्याच्या नसण्याची जाणवे पोकळी
तसबिरीतुन साथ भासे नजरेत !!5!!

– रचना : सौ. अनघा कुळकर्णी. पुणे.

२. बाप माझा
बाप माझा कष्ट सोसतो
मुखे न काही बोलतो

बाप माझा कनवाळू कैवारी
कुणाशीही वैर उगा न धरी

बाप किती थकला थकला
काळ्या मातीत रापला

मौजमजा करत नाही कधी
पायाची वहाण जुनीच आधी

नाव घेता बापाचे मूल
हुरळून जाई फुल

शिक्षणासाठी शाळा दावितो
प्रवेश अर्ज नेटका भरतो

आर्थिक बाजू बळकट करतो
फी साठी चिमटे पोटाला अनुभवतो

असा बाप माझा बाप
नाही कसलीच हापाहाप

– रचना : कविता बिरारी. नाशिक

पितृदिनाच्या सर्व मित्र-मैत्रिणींना हार्दिक शुभेच्छा. सर्व वडिलांना ही कविता समर्पित

३. बाप
माहेरात बाप माझा
जसा पांडुरंग पंढरीत
सुख-समाधान मिळे
त्या मायेच्या सावलीत

किती जन्माचे हे पुण्य
देवा दिले माझ्या गाठी
बाप माझा साधुसंत
जन्मले मी त्याच्या पोटी

बाप माझा स्वाभिमानी
नाही जरा अभिमान
खातो कष्टाची भाकरी
साधे सात्विक जीवन

मनातील खंत कधी
नाही कोणाला सांगत
नितळ तेजस्वी नेत्री
नाही काहीच लपत

कर माझी इच्छा पूर्ण
लाभो आरोग्य बापास
आशीर्वाद सदा लाभो
हीच मनोमनी आस

– रचना : लता गुठे. विलेपार्ले, मुंबई.

४. बाप म्हणूनी
घेवूनी मज हिताचा ध्यास
तु मनोमन तळमळला,
बाप म्हणूनी जग दाखवी
तु मज नित्य पाठी राहिला.

तुझ्या दुःखा पांघर घालूनी
मज तू प्राणापरी जपला,
येता जाता तूझीच नजर
भिर-भिर शोधसी मजला.

घोडा बनुनी पाठीवरती
गोल-गोल फिरविले मला,
जरी रांगता खाली पडला
हट्ट माझा तुच पुरविला.

तुझी चिंता नयनी पाहिली
हौस माझी पुरता-पुरता,
डोळे तुझेरे चिंब भरता
मी चोरून पहिले पुसता.

आठवण ज्याची क्षनोक्षनी,
तुझे स्थान हृदय मंदिरी
निरंतर राहो माझ्या मनी.

– रचना : संजय माकोणे, अमळनेर जि.अहमदनगर

५. बाबा
बाबा नावाच
एक वादळ असतं
कधी प्रेमाची मंद झुळूक आणतं
तर कधी धाकाच वावटळ भासतं.

बाबा म्हणजे श्रावणातील पाऊस असतो
कधी प्रेमाच्या सरीत ओलाचिंब करतो
कधी रागे भरुन अबोला धरतो.

बाबा म्हणजे आईची सावली असते
सुख दुःखात बरोबरीनी चालत असतो
संसारातील चटके प्रेमाच्या मलमाने घालवतो.

बाबा जणु पडद्यामागचा कलाकार असतो
काळजी, ताण न दाखवता वावरत असतो
संसाराच्या रंगमंचावर यशस्वी प्रयोग करतो.

बाबा मुलांची जीवननौका मार्गी लावतो
अपेक्षा, हौस पुर्ण करण्यासाठी धडपडतो
स्वतःची हौस मारून जगत असतो.

बाबा कणखर असल्याच भासवत असतो
आईच्या आजारपणाच दुःख लपवत असतो
मुलीच्या लग्नात गळ्यात पडुन रडतो.

बाबा म्हणजे बाबा म्हणजे बाबाचं असतो
आई बेस्ट असते बाबा ग्रेट असतो
आई सरीता असते बाबा सागर असतो.

– रचना : सौ.अचला धारप. रोहा

६. बापाची कैफीयत
बापाची भुमिका । शाप हा सर्वथा ।
पाठीवर व्यथा  । थाप नाही ।।१।।

वडील असुनी ।  दुर्दशा बिचारा ।
कष्ट कीती करा । माप नाही ।।२!!

ज्योत बने आई । सर्वा गोड वाटे ।
समई तापते । बात नाही ।।३!!

मायाळू असणे । आहेच आईला ।
बाप संयमाला । माप नाही ।।४!!

जळणारी आई । तापणारा बाप ।
वेदनेचा शाप । बाप वाही ।।५!!

आई  होणे जरी । बात दैवी असे ।
बापाविना नसे । शक्य काही ।।६!!

अपेक्षांचे ओझे । उपेक्षांची वाट ।
बापा कधी थाट । शक्य नाही ।।७!!

रक्षणाला बाप । भीतीवेळी बाप ।
कर्तव्याला बाप । थाप नाही ।।८!!

आई अश्रु ढाळी । बाप अश्रु  गिळी ।
बाप चूपचिळी । द्रुश्य नाही ।।९||

आई जगी श्रेष्ठ । बापासाठी चुप्पी
भुमिका दुटप्पी । मान्य नाही ।।१०ll

– रचना : पांडुरंग कुलकर्णी. नाशिक

७. बापासाठी एक कविता
बाप माझा बाप होता
शांततेचा आगार होता
मुडक्या तुडक्या रस्त्यावरती
लेकरांचा आधार होता ॥

डोंगर होता, आभाळ होता
मऊ दुधाची साय होता
आई सोडून गेल्यावरती
प्रसंगाला माय होता ॥

डोक्यावरती घेऊन भारा
चोचीमधला चारा दिला
उन्हामधे जळता लेकरे
थंड शीतल वारा दिला ॥

भरलेले जरी दिसते जग
सुने सुने झाले घर
भास होतो सदा तुमचा
भिरभिर फिरते नजर ॥

या,बसा बोला थोडे
शांत किती का बसलात तुम्ही
पाहून तस्वीर भिंतीवरची
वाटते हळूच हसलात तुम्ही ॥

– रचना : यशवंत हिराबाई त्र्यंबक पगारे. बदलापूर

८. 🙏 तीर्थरूप 🙏
पूर्वजन्मीच्या पुण्याईने
भाग्य आमुचे फळा आले
साक्षात देवमूर्ती ऐसे
तीर्थरूप आम्हा लाभले ||

ध्यास एकच रात्रंदिन
भावी पिढी घडविण्याचा
घराबरोबर गावातील
मुले शिक्षित करण्याचा ||

स्वभावाने शांत करारी
न्यायप्रिय कडक धोरण
वृत्तीने विनम्र सालस
धार्मिक भक्तीपरायण ||

आवड फारच शेतीची
तशी देखण्या पशुधनाची
वाजत जाई शेतावरती
घुंगूरमाळ बैल गाडीची ||

जे जे शक्य ते ते केले
गावाच्या विकासासाठी
सदैव मनी नियोजन
नव्या गोष्टी करण्यासाठी ||

सेवाव्रत अंगिकारले
व्यवसाय केला नेकीने
अडलेल्यांना न्याय मिळो
याच एका तळमळीने ||

नावाप्रमाणे देवत्ववृत्ती
अंगी पूर्णता भिनलेली
सर्वांना बरोबर घेऊन
प्रगतीची कास धरलेली ||

आठवताना स्मृती साऱ्या
कंठ पुन्हा दाटून येतो
यांच्या पोटी पुन्हा जन्म दे
विठुरायाला विनवितो ||

– रचना : ज्योत्स्ना तानवडे. वारजे(पुणे)

९. बाप : घरचा नाथ
साथ आहे, सागरासम सोज्वळ हाथ आहे
देतो शिकवण प्रेमळ साथ आहे

झिजवूनी मातीत अंग आपुले
तरी बाप घरचा एक नाथ आहे

जगाचे दावित्व शोधला मी घरा
नावाप्रमाणे खरे गोडवे गात आहे

ना थकला हात त्याचा राबताना
ना कळली त्यास वेडी रात आहे

तो गेल्यास सोडून जाणवते परके
वाटते एक दिवस मी अनाथ आहे

मंजुळ वाणी, रागीट स्वभाव परी
मागे त्याची नेहमी मज दाद आहे

असा तो आमचा बाबा हसणारा
नावापरी खरच तो जगन्नाथ आहे

– रचना : श्रीकृष्ण जगन्नाथ चाटे

१०. बाप कुठे काय करतो..
बाप कुठे काय करतो
तो तर घरातच असतो
सकाळी घराबाहेर कामावर जातो
आल्या आल्या तक्रारी ऐकतो
बाप कुठे काय करतो……..||१||

शाळेची फी, घराची व फोनची
बिले भरून सगळ मॅनेज करतो
वेळ प्रसंगी उधारी घेऊन
आयुष्यभर फेडत बसतो
बाप कुठे काय करतो……….||२||

मुलांच्या दुखण्यावर – खुपण्यावर अस्वस्थ होतो
कुशीत घेऊन स्वतः जगत असतो
स्वतःची दुखणी मात्र अंगावर काढतो
त्यांना कोण विचारतो
बाप कुठे काय करतो………||३||

कुटुंबासाठी लढतो कधी
जिंकून ही हारत असतो
लढाईत झालेल्या जखमा
अलगद लपवतो
बाप कुठे काय करतो………||४||

कुटुंबी समोर हसत असतो
कारण तो पुरुष आहे ना तो
त्याला रडण्याची मुभा नसते
आनंदाने सर्व प्रसंगाला सामोरे जात असतो
मनातल्या मनात कुढत असतो
बाप कुठे काय करतो………..,.,||५||

बापच सर्व काही करतो
संसाराचा गाडा ओढत असतो
जशी वाहांनाना चाकाची जोडी
तशी लक्ष्मी नारायण संसाराला आणतो गोडी
तुमच्यासाठीच तर बाप धडपडतो
बापाचा एकमेव आधार असतो
म्हणू नका आमच्यासाठी कुणी
बाप कुठे काय करतो……………||६||

– सौ.मेघा शहा. कोल्हापूर

११. शल्य एका बापाचं !
स्वभाव मुळी बदलला नाही रे बाळा
नित्य निरंतर मनाशीच चाळा
उरात शल्य एकच एक
होता न आलं आई—–
तरीही नातं बापाचं नेक !

फक्त मातृत्वात का रे असते माया-ममता ?
मनात सार्यांच्या मात्र बापाची कठोरता
असते रे भिती माझ्याही मनात
कुठे , कधिही न पडो कमतरता

माझंही रक्त असतं ना रे तुझ्यात ?
का मग अंतर आपणां दोघांत ?
बंधनातच म्हणशील तर असते केवळ काळजी
अनुभवशील तूही बाप झाल्यावर —
माझे शब्द नी कहाणी माझी !

– रचना : संतोष गोरे. नगर

१२. बाप
बाप माझा संस्कार
जसा मातीला आकार
स्वप्नं करितो साकार
जसा ईश्वर निराकार॥१॥

त्याने केले संस्कार
नाही मनात विकार
जसा विस्तावाचा निखार
तसा फुलांचा आकार॥२॥

किती भोगले कष्ट
अंगावर जखमांचे वणं
जीवनात नाही आणला त्याने पण
घेतली सत्याची आण॥३॥

बाप माझा देव
जशी अन्नाला चव
तसं जीवन रोज नव
ईश्वराला आहे ते हवं॥४॥

बापा किती रे कष्ट
तुझ्या जीवनात
नाही दुःख तुझ्या मनात
प्रतिष्टा आहे तुझी जनात
पुजा बांधतो मनात॥५॥

संकटावर वार केले तू योध्दा बनून
मी मानतो खरा योध्दा
सत्कार्य करण्या पाठवले तुला
जसा सरतो कापूर विरुन॥६॥

– रचना : पंकज काटकर. काटी, जि.उस्मानाबाद

१३. पडद्यामागचा बाप
नावात काय असतं, ते दडलय आमच्या ह्रदयात,
कारण माझ्या बाबांच नाव आहे रघुनाथ।

नेहमी सरळमार्गाने चालतच राहिला,
असंख्य संकटे आली तरी, झेलतच राहिला।

गरीब असलो तरी, नेहमी इमानी रहायच,
जीवनाच्या प्रवासात स्वाभिमानाने जगायच।

तुझ्या मुळे शिकली बाबा, प्रामाणिकपणा अन नम्रता,
जीवनात पडत नाही, कसलीही कमतरता।

लहानपणी तुम्ही मला, उजवा हात समजला,
मुलगी नाही माझी, मोठा मुलगा तुम्ही मानला।

अपयश आले तरी, प्रयत्न करतच रहायच,
शिक्षण हेच ध्येय ठेवून, शिकतच रहायच।

तुटपुंज्या पगारात तू, घरखर्च चालवला,
कुटुंबाचा गाडा सतत, ओढतच राहिला।

इतरांच्या सुखात तू, आपल सुख पाहिला,
आयुष्यभर इतरांसाठी, झिजतच राहिला।

लहानपणी बाबा मला, खांद्यावर घेऊन फिरवलस,
पाठवणी करताना मात्र, सर्वांनाच रडवल।

गणगोत सांभाळणे, हे तुमचेच सुत्र,
आम्ही देखील घेतला बाबा, तुमचाच मंत्र।

अमाप आव्हाने आली, तरी सामोरे जायचे,
काळजात दुःख असल तरी, समाधानी रहायच।

फोन केले तरी तुझ, मन भरत नाही ,
माई आली नाही म्हणून, वाट रस्त्याची पाही।

– रचना : सौ. वासंती राजेंद्र बोराडे. कर्जत

१४. बाप हा बाप असतो🌷
घराचा आधारस्तंभ व तलवारीची ढाल होतो,
तो असतो बाप.

बोटाला धरुन चालायला शिकवतो, जिंकून हरतो.
तो असतो बाप.

दुःखाशी दोन हात करून, आपली स्वप्न पूर्ण करतो.
तो असतो बाप.

आपल्याला चांगले कपडे मिळावे, म्हणून फाटके धोतर घालतो.
तो असतो बाप .

आकाशातला सुर्य, व रात्रीचा चंद्र असतो.
तो असतो बाप

आपल्या सुखासाठी रक्ताचं पाणी करणारा, अनंत चुका पोटात घेणारा, समुद्र होतो. तो असतो बाप.

वरुन टणक रागिट असला तरी, आतून मायेचा झरा असतो. तो असतो बाप.

स्वतःच्या ईच्छा मारून, आपल्या ईच्छा पुर्ण करणारा देव असतो. तो असतो बाप.

आपल्या दुःखात मनात झुरतो, आणि आनंदासाठी आपल्या, राब राब राबतो. तो असतो बाप.

बापाचा धाक म्हणजे शिस्त लावणे, हा हेतू असतो.
तो असतो बाप.

उन्हात राब राब राबतो व संकटात वटवृक्षासारखा ठाम उभा राहतो. तो असतो बाप.

चिमटा मारून पोटाला, घास आपल्याला भरवतो
तो असतो बाप.

घराचा अधारस्थंभ, कर्तव्य दक्ष असतो.
तो असतो बाप.

ओलांडून साठी, हातात काठी. शब्दाचा अधार असतो.
तो असतो बाप.

जन्मदात्याचे उपकार अनंत.
कातडीचे जोडवी केली तरी,
उपकार त्यांचे फिटणार नाही.
असा बाप होणे आपल्याला कधी जमणार नाही.

एक दोन लिहताना, हात आपला वळत नाही.
बाप झाल्याशिवाय बाप कळत नाही.

– रचना : भारती वाघमारे. मंचर, जि: पुणे
🪴🪴🙏🏻🪴🪴

१५. वडील
वडील म्हणजे आधारवड असतो
त्याच्या कष्टाच बीज खूप खोल असतं
त्याच्या प्रेमाच्या पारंब्यावर
रोजच आपलं मन झुलत असतं

वडील म्हणजे क्षितिज असतं
त्याचं प्रेम कधीच दिसत नसतं
त्याची शिस्त मात्र आपलं
आयुष्य घडवत असतं

वडील म्हणजे सागरातलं जहाज असतं
त्यांच्या घामाच्या धारांवर
आपलं आयुष्य हिंदोळत असतं अन
मुलांच्या सुखासाठी किनारा शोधत असतं

वडील म्हणजे एक गाव असतं
त्याच्या वेशीपर्यंत सुखाचा ठाव असतो
जीवनाच्या बाजारात देखील
आनंदाचा विहार असतो

वडील म्हणजे आपलं आभाळ असतं
काळ्या कुट्ट ढगांमधूनही
सुखाच्या सरींनी भिजवत असतं
त्यांच्या डोळ्यातले अश्रू
पावसासंगेच वाट काढत असतं

वडील म्हणजे आपलं जग असतं
तो जोवर असतो तोवर
सगळं काही छान असतं
वडील नसतील तेंव्हा
हे जग सुध्दा आपलं नसतं

वडिलांचा आधार आहे अनमोल
कन्यादानाचे जाणुनी मोल
लेकीचं जीवन करिती समृद्ध
आता मात्र आहेत वृद्ध

देवा!!! मृत्युंजय राहोत वडिल या जगती
वडिलांना माझ्या दे सुख आरोग्य आणि शांती !!!!

– रचना : सौ. मंजुषा किवडे. पुणे

१६. बाप घराचा हिमालय
बाप एकटा असतो
घराचा पोशिंदा
कुटुंबावरची दुःख संकटं पेलतो
हिमतीने त्याचा मजबूत खांदा

कुणाच्या कानापर्यंत
जात नाही त्याची व्यथा
कोणीच गात नाही
एकट्या बापाची यशोगाथा

आई घराचा कळस असते
पण बाप घराचा पाया
बापाच्या कर्त्रुत्वातूनच दरवळतो
घराच्या अत्तराचा फाया

बापातही दडलेली
एक प्रेमळ आई असते
फार कमी मुलांना
ते ठाऊक असते

त्याची जिवापाड मेहनत
त्यांच्या गावीही नसते
बापाने काही केलं नाही
हीच त्यांची ओरड असते

असं काही ऐकलं की
बापाची त्या खूप दया येते
बाप रागीट असतो, दया माया नसते
पक्के मनावर कोरलेले असते

लहानपणी मुलांना सांगितलं जातं
पळ लवकर, बाबा येतील
मस्ती करतोस ना
चांगला तुला बदडून काढतील

अशारीतीने बसतो मग
बापावर कायमचा शिक्का
समज होते मग मनाची
बाप हा प्राणी मारकुटा पक्का

बापाच्या मारातली
दिसत नाही आभाळमाया
घाम गाळून झिजवतो बाप
आयुष्यभर उन्हातान्हात काया

कठीण कवचाच्या नारळात
जसं गोड पाणी असतं
तसं बापाचं मनही हळवं असतं
फणसातल्या ग-यागत मधुर असतं

यापेक्षा काळीज बापाचं
वेगळं नसतं
फक्त एकच, सर्वांच्या देखत
त्याला रडता येत नसतं

ज्या घरात बाप असतो
त्या घराला नसतं कसलं भय
आई गंगा असते
तर बाप असतो हिमालय

लेक सासरी जातांनाही
लपवतो बिचारा अश्रू
आई बाप दोघे श्रेष्ठ दैवत
नका रे त्यांना विसरू

बाप झाल्यावर कळते महती बापाची
आई झाल्यावर कळते थोरवी आईची
जीव लावून सेवा करू
या देवतुल्य दैवतांची

– राजेंद्र वाणी. दहिसर मुंबई 🌹

कुटुंबाचा भक्कम आधार, रागाने तापणारा पण मनातून रडणारा, प्रेमाने काळजी घेणारा म्हणजे, माझा बाबा.

१७. माझा बाबा !
असा कसा रे तू बाबा !
रागाला हरवून प्रेमळ जसा !
भन्नाट विचार डोक्यात तुझ्या,
शांत चित्ताने सोडवतोस कसा ?

आईचा हट्ट आजीचं गाऱ्हाणं !
निमूट ऐकून घेतोस कसा ?
भारावलेल्या तुडुंब प्रश्नांनी,
वर्षानुवर्षे निभावतोस कसा ?

आयुष्यभर दिवस-रात्र राबतोस !
हौसमजा दाबून जगतोस कसा ?
सर्वांच्या सुखात तुझा आनंद,
स्वतः चे दुःख लपवतोस कसा ?

मनी येत विचारावं तुला !
दुःखाचा हिशोब ठेवतोस कसा ?
सुखाचा कप्पा आहे का तुला !
मोकळा श्वास घेतोस कसा ?

असा कसा रे तू बाबा !
दुखणं खुपण विसरतोस कसा ?
चाकरीच्या ओझ्याने थकलास आता !
तुझे कर्तव्य माझे आता !

– रचना : सौ.वर्षा भाबल.

१८. बाप माझा
बाप माझा साधा सुधा
कधी नाही हौस त्याला
अनवाणी त्या पायाने
पितो स्वतः कष्टी प्याला

रात्रंदिन राबे असा
गळे घामाचेच मोती
शिळा तुकडा खाउनी
धरी सर्वांनाच छाती

गप्प हुंदका गिळतो
बोळा तोंडात कोंबतो
अश्रू लपवी कोपरी
साद पिल्लांना घालतो

त्यास पाहता नयनी
ऊर भरते मायेने
बाप घराचा सोबती
कष्ट सोसलेचं त्याने

बाप झुरतो दुःखात
पोटभर देतो घास
आहे हाच अन्नदाता
घेतो कर्जात तो फास

बाप माझा आहे असा
बाप कणखरं बाणा
त्यागी स्वभावाचा जसा
आहे कुटुंबाचा कणा

– रचना : सौ संगीता पाटील. जयसिंगपूर