राग मारवा
मारवा हा भारतीय राग आहे. मारवा थाटमधील राग मारवा हा सर्वात मूलभूत राग मानला जातो.
हा अतिशय मधुर राग आहे. या रागात ऋषभ आणि धैवत या अनुक्रमे वादी आणि संवादी नोट्स मानल्या जातात आणि म्हणून या नोट्सवर जास्त जोर दिला जातो आणि न्यास स्वर म्हणून वापरला जातो. राग पुरिया हा राग मारवासारखाच आहे. पण पुरिया, गंधार आणि निषाद या रागात अधिक जोर दिला आहे.
हा एक संध्याकाळचा राग आहे जो खूप लोकप्रिय आहे. हा राग फारसा सहज विस्तारणारा नाही. हा राग मुख्यतः मध्य सप्तकमध्ये सादर केला जातो. राग मारवा हा शांत, चिंतनशील, सौम्य प्रेमाचे प्रतिनिधित्व करणारा म्हणून देखील ओळखला जातो.
राग मारवा शास्त्रीय संगीतकारांमध्ये प्रसिद्ध आहे, कारण हा भारतीय संगीतातील सर्वात विलक्षण रागांपैकी एक आहे. कोमल रे आणि धा ही वादी-संवादी जोडी बनवल्यामुळे तेथे सुसंवादी स्थिरता नाही. कोमल रे ही वादी असल्याने, या विशिष्ट रागातील कोमल रे ही एक वेगळीच भयानक भावना निर्माण करते. त्यामुळे या रागाचा आणखी एक मूड म्हणजे भीती.
मारवा हे पंडित विष्णू नारायण भातखंडे यांनी गणलेल्या दहा थाटांपैकी एक आहे आणि हा राग कर्नाटक मेलाकर्ता गमनश्रमाशी संबंधित आहे. प्रताप सिंग (१८व्या शतकाच्या अखेरीस) लिहितात की मारवा हा प्राचीन मालवासारखाच आहे आणि त्याची मधुर रूपरेषा आजच्या मारवाशी मिळतेजुळते आहे.
मारवा रागातील गाणी
१) पायलिया बनवारी (चित्रपट – साज़ और आवाज)
२) मेरा परदेसी ना आया (चित्रपट – मेरे हमसफर)
३) मावळत्या दिनकरा (मराठी)
४) शब्द शब्द जपून तेव (मराठी)
५) स्वरगंगेच्या कथावरती वचन दिले (मराठी)
६) मायेविन बाळ खसनभरी (मराठी)
राग मारवा अंतर्गत टागोर गाण्यांची यादी – रवींद्र संगीत
(मारवा आणि इतर रागांच्या संयोजनात.)
1) अजी बोरिसोनोमुखरिता (पंचम)
२) नमो नमो नमो नमो नमो तुमी (पंचम)
३) से कोन बोनर होरीन (पंचम)
४) हे निरुपोमा गणे (पंचम-कलिंगारा-पिलू-देश)
५) हृदयमंदिरे प्राणाधिश (मिश्र पंचम / सोहिनी)
६) आपन होते बहिर होये (पंचम-बौल)
७) अनंतर बनी तुमी (मिश्र पराज-बसंता)
८) के अमरे जेनो (मिश्र पराज)
९) अग्रहा मोर अधीर अति (सोहिनी)
१०) अमी देखबो ना (सोहिनी)
11) चि चि मोरी (सोहिनी)
12) जे अमरे पठालो (सोहिनी)
13) की बेदोना मोर (सोहिनी)
14) लज्जा ची ची लज्जा (सोहिनी)
15) प्रथम आदि तबो सोक्ती (सोहिनी)
16) राजभाबोनेर सोमाडोर सन्मान (सोहिनी)
17) घुमर घनो गहोन (सोहिनी-पराज)
18) अधेक घुमे नयन चुमे (मिश्र सोहिनी)
19) कोण चलो ए जे (मिश्र सोहिनी)
– संकलक : प्रिया मोडक
– संपादन : देवेंद्र भुजबळ. ☎️ 9869484800