राग गुजरी तोडी किंवा गुर्जरी तोडी
गुर्जरी हा भारतीय शास्त्रीय संगीत राग आहे. राग गुर्जरी हे नाव गुजरात (गुर्जर) नावावरून ठेवण्यात आले आहे. दक्षिण भारतात या रागाला शेखरचंद्रिका म्हणतात. सध्याच्या गुर्जरी रागाचे मूळ गुर्जर आहे.
तोडी थाट मधील गुर्जरी तोडी हा सकाळचा राग आहे. राग तोडीमधील पंचम काढून टाकल्याने राग गुर्जरी तोडीचे मधुर वातावरण तयार होते. कारुण्य किंवा करुण रस तयार करण्यात हा राग खूप प्रभावी आहे.
गुजरी हा राग (रचना) उत्तर भारतातील शीख परंपरेत आढळतो आणि श्री गुरु ग्रंथ साहिब जी किंवा थोडक्यात SGGS नावाच्या शीख पवित्र ग्रंथाचा भाग आहे.
राग तोडीच्या तुलनेत, कोमल ऋषभ गुर्जरी तोडीमध्ये मजबूत आहे. मियाँ की तोडी आणि गुजरी तोडी यात मूलभूत फरक आहेत. जिथे मियां-की-तोडीचा प आहे तो खूप कमकुवत आहे. प च्या अनुपस्थितीमुळे हा राग षाड़व – षाड़व जाती बनतो. वादी/संवादी सिद्धांताप्रमाणे- वादी आणि संवादी याविषयी मतमतांतरे आहेत.
थाट : तोडी
वेळ : दिवसाचा दुसरा प्रहर (सकाळी 9 ते दुपारी 12)
समान राग : मियाँ की तोडी
राग गुर्जरी तोडी मधली गाणी
1) भोर भये (चित्रपट – दिल्ली -6, वर्ष – 2009)
2) जा-जा रे जा-जा रे पथिकवा (चित्रपट – लेकीन, वर्ष – 1991)
३) एक था बचपन (चित्रपट – आशीर्वाद, वर्ष – १९६८)
४) वतन पे जो फिदा होगा (चित्रपट – फूल बने अंगारे, वर्ष – १९६३)
– संकलक : प्रिया मोडक
– संपादन : देवेंद्र भुजबळ. ☎️ 9869484800