नवी मुंबईतील खारघर येथील टाटा कॅन्सर हॉस्पिटलच्या मागे असलेल्या ‘बेकायदेशीर’ खाणीबाबतच्या बातम्यांची स्वतःहून दखल घेणाऱ्या राष्ट्रीय हरित न्यायाधिकरणाच्या प्रमुख खंडपीठाने राज्य सरकारी संस्थांना नोटीस बजावली असून कथित उल्लंघनांबद्दल उत्तर देण्याबाबत आदेश दिले आहे.
अध्यक्ष न्यायमूर्ती प्रकाश श्रीवास्तव, तज्ज्ञ सदस्य डॉ. ए. सेंथिल वेल आणि डॉ. अफरोज अहमद यांच्या खंडपीठाने सांगितले की, या बातमीमुळे पर्यावरणीय नियमांचे पालन आणि अनुसूचित कायद्याच्या तरतुदींच्या अंमलबजावणीशी संबंधित “महत्त्वपूर्ण मुद्दे” उपस्थित होतात. नवी दिल्ली येथील प्रमुख खंडपीठाने हे प्रकरण ट्रिब्यूनलच्या पुणे येथील पश्चिम विभागीय खंडपीठाकडे हस्तांतरित केले आहे आणि ते १७ सप्टेंबर रोजी सुनावणीसाठी सूचीबद्ध केले आहे.
हा अहवाल पर्यावरण निरीक्षक नॅटकनेक्ट फाउंडेशनला रायगड जिल्हा प्रशासनाकडून माहिती अधिकार कायद्याद्वारे मिळालेल्या उत्तरावर आधारित होता, की खाणीसाठी कोणतीही परवानगी देण्यात आली नव्हती.
मुख्य खंडपीठाने रायगड जिल्हाधिकारी, महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळ, राज्य भूगर्भशास्त्र आणि खाण संचालनालय आणि नवी मुंबई महानगरपालिका यांना पुढील सुनावणीच्या किमान एक आठवडा आधी पश्चिम विभागीय खंडपीठासमोर त्यांचे उत्तर शपथपत्र दाखल करण्याचे निर्देश दिले.
नॅटकनेक्ट फाउंडेशनचे संचालक बी.एन. कुमार यांनी हा खटला हाती घेतल्याबद्दल एनजीटीचे आभार मानले आणि उघड उल्लंघनाची तपासणी न केल्याबद्दल जबाबदारी निश्चित होईल अशी आशा व्यक्त केली.
कर्करोगाच्या रुग्णांच्या जीवाशी खेळत असल्याने उत्खनन थांबले पाहिजे, कारण ते आधीच खूप कमी प्रतिकारशक्ती असलेल्या कर्करोगाच्या रुग्णांच्या जीवाशी खेळत आहे. शिवाय, कोट्यवधी रुपये खर्चाच्या वैद्यकीय उपकरणांचा धूळ हा सर्वात मोठा शत्रू आहे, असे कुमार म्हणाले.
असे दिसून आले आहे की, सध्या पावसाळा असूनही, दिवसाढवळ्या ब्लास्टिंग आणि क्रशिंगचे काम उघडपणे सुरू आहे. कोणत्याही नियामक तपासणीशिवाय सुरू असलेल्या उत्खननाच्या कामामुळे जवळच्या एका मोठ्या पायाभूत सुविधा प्रकल्पाला – आगामी खारघर-तुर्भे बोगद्यालाही धोका निर्माण होत आहे.
“तज्ञांनी इशारा दिला आहे की सतत उत्खननामुळे आजूबाजूच्या टेकड्यांमधील माती सैल झाली असून त्यामुळे भूस्खलन होण्याची शक्यता वाढली आहे,” एनजीटीने नमूद केले.
या बातमीत म्हटले आहे की, खाणीमुळे बोगद्याच्या बांधकामासाठी आणि जवळच्या रहिवाशांच्या आणि संस्थांच्या सुरक्षिततेसाठी गंभीर धोका निर्माण होऊ शकतो.
या बातमीत पुढे म्हटले आहे की, डोंगरांमध्ये अशा प्रकारचे स्फोट कसे होऊ शकतात असा प्रश्न कार्यकर्त्यांनी उपस्थित केला आहे, विशेषत: जेव्हा त्यामुळे धोकादायक धुळीचे ढग टाटा हॉस्पिटल परिसरात आणि जवळच्या निवासी भागात पसरतात, असे निरीक्षण प्रमुख खंडपीठाने नोंदवले.
खारघर हिल अँड वेटलँड फोरमच्या संयोजक, ज्योती नाडकर्णी यांनीही एनजीटीच्या कार्यवाहीचे स्वागत केले आणि अधिकाऱ्यांनी या गंभीर उल्लंघनांकडे डोळे कसे आणि का बंद केले याबद्दल आश्चर्य व्यक्त केले. आरटीआय प्रतिसाद हा जिल्हा प्रशासनाच्या अधिकृत नोंदींचा एक भाग आहे, ज्यांनी गेल्या अनेक महिन्यांपासून सुरू असलेल्या अंदाधुंद उत्खननाची तपासणी करायला हवी होती, असे त्या म्हणाल्या.
— टीम एन एस टी. ☎️ 9869484800