मीना घोडविंदे : वाचक लिहितात…

“मराठी नाईटेंगल : मीना घोडविंदे” या यश कथेवर भरभरून प्रतिसाद मिळत आहे.
आई लहानपणीच वारल्याने बालपणीच पूर्ण कुटुंबाची जबाबदारी अंगावर घेत, वडिलांना शिलाई कामात मदत करत, पुढे परिचारिका झाल्यावर खऱ्याखुऱ्या सेवा वृत्तीने बजावलेली सेवा आणि सेवा निवृत्तीनंतर साहित्य आणि समाजसेवा यात स्वतःला गुंतवून घेत , आपले जीवन व्यतीत करीत आहे, म्हणजे जणू त्या व्यक्तीच्या जीवनाचे सार्थक झाले असे म्हटल्यास ते वावगे ठरणार नाही. अशा या मीनाताई घोडविंदे यांच्या विषयी त्यांचे आप्त, स्नेही, मित्रमंडळी,परिचित यांनी व्यक्त केलेल्या भावना या नक्कीच खूप प्रेरणादायी आहेत.

मीनाताईंचे आणि आपणा सर्वांचे मनःपूर्वक आभार.
आपणा सर्वांना आरोग्यदायी, आनंदी जीवनासाठी हार्दिक शुभेच्छा.
आपला स्नेहांकित
देवेंद्र भुजबळ. (लेखक/संपादक)

आता वाचू या प्रतिक्रिया…..

१
“की घेतले न हे व्रत
आम्ही अंधतेने “….
असा सेवाभाव स्वीकारत, समाजसेवेला वाहून घेण्यासाठीच परिचारिका बनण्याचे ध्येय बाळगत आणि आपल्या व्यवसायाची शान वाढवत ‘सिस्टर’ ह्या नामाभिधानाला साजेसे प्रेमळ वर्तन करून ‘रुग्णसेवा हीच ईश्वरसेवा’ असा दृढभाव मनाशी बाळगून निवृत्तीपर्यंत नर्सिंग ह्या पेशामध्ये तन, मन अर्पण करून जीवन व्यतीत केलेल्या आणि आता निवृत्तीनंतर आपल्या सामाजिक, सांस्कृतिक, साहित्यिक वाटचालीत अमाप यश प्राप्त करत “जीवनगौरव” पुरस्कार प्राप्त केलेल्या समाजसेविका व साहित्यिक सौ. मीना घोडविंदे ह्यांचा उत्कट व अनुभवसंपन्न जीवनपट उलगडण्यात न्यूजस्टोरी पोर्टलचे सर्वेसर्वा श्री. देवेंद्र भुजबळ सर ह्यांना स्वारस्य वाटले आणि त्यांनी सौ. मीना घोडविंदे ह्यांची स्वतः मुलाखत घेऊन त्यांच्यावर न्यूज स्टोरी पोर्टलवर स्वतः एक सर्वांगसुंदर लेख लिहिला, ही दोघांसाठीही कौतुकास्पद गोष्ट आहे.
           
एका सामान्य वाटणाऱ्या असामान्य कुटुंबातील मीना ही एक कन्या वयाच्या दहाव्या वर्षी मातृछत्र हरवले असूनही वडिलांची प्रेमळ छाया आणि शिस्त ह्याच आधारावर आपले जीवन फुलवत गेली आणि ह्या दोन्ही गोष्टींना अनुरूप असाच व्यवसाय स्वीकारत परिचारिका बनली. मूलतः बुद्धिमान आणि कर्तृत्ववान असलेली आणि कलागुणसंपन्न असूनही संस्कारांच्या व शिस्तबद्ध जीवनाच्या मार्गावर चालताना, आपल्या कलागुणांना आवर घालून ठेवत, कर्तव्याची एकेक पायरी चढत स्वतःचा संसार फुलवला आणि रुग्णसेवेत जीवन खर्च करताना आपली जीवन बाग सुद्धा फुलवत गेली. “निवृत्तीनंतर काय करू ?” हा प्रश्नच जिच्यापुढे झुकतो,त्या सदाबहार व्यक्तिमत्त्वाला शब्दबद्ध करताना देवेंद्र भुजबळ सर आपली लेखणी परजून ह्या कर्तव्यनिष्ठ रणरागिणीचे सुंदर शब्दचित्र रेखाटतात ! कधी एक उत्तम साहित्यिक म्हणून त्यांचा परिचय करून देताना त्यांच्या सुंदर कवितांचे दाखले देतात आणि कधीकधी कणखर व्यक्तिमत्त्वाची कर्तव्यनिष्ठ संसारदक्ष महिला म्हणून त्यांचा जीवनपट उलगडून दाखवताना त्यांचे प्रेमळ कलाकार जीवनसाथी घोडविंदे सर आणि दोन सद्गुणी सुपुत्र ह्यांचाही परिचय वाचकांना करून देतात.म्हणूनच मीनाताई घोडविंदे ह्या आदर्श परिचारिका आणि जीवनगौरव पुरस्कार प्राप्त समाजसेविका, बहुआयामी लेखिका आणि कलावंत मनाच्या मनस्वी महिलेचा परिचय न्यूजस्टोरी पोर्टलवर वाचताना मनापासून आनंद होतो.

मी मीनाताईंना काही साहित्यिक समूहांच्या माध्यमातून परिचित असले, तरीही आपल्या परिचित व्यक्तिमत्त्वाचा विस्तृत परिचय ह्या पोर्टलवर वाचून मनात अभिमान दाटून आला आणि आदर वाढला.
देवेंद्र भुजबळ सर रत्नपारखी आहेत ह्याचा पुन्हा एकदा प्रत्यय आला आणि त्यांच्या साहित्यिक गुणांचेही दर्शन ह्या लेखाच्या अनुषंगाने घडले. म्हणूनच सन्माननीय परिचारिका सौ. मीनाताई घोडविंदे आणि आदरणीय लेखक श्री. देवेंद्र भुजबळ सर ह्या दोघांचेही हार्दिक अभिनंदन .
— प्रेषक सौ. मृदुला राजे.
संस्थापिका व संचालिका, स्मृती-गंध समूह.
विश्वस्त, महाराष्ट्र भगिनी समाज, जमशेदपूर, विश्वस्त, अनुराग फाऊंडेशन, जमशेदपूर, आजीव सदस्य, अखिल भारतीय महिला परिषद, नवी दिल्ली. जमशेदपूर.
     
२
मीनाताई हार्दिक अभिनंदन.
मा. देवेंद्र भुजबळांनी आपल्यावर लिहिलेला विस्तृत लेख वाचला. या लेखातून त्या़ंनी आपला जीवनप्रवास सविस्तर उलगडला आहे. त्यातून आपली जडणघडण कशी झाली ते कळते. बालपणापासूनच कठीण परिस्थितीचा सामना करत आपल्या संस्कारी आयुष्याला  भरकटू न देता आपण योग्य वळणावर ठेवले.
परिचारिका क्षेत्रात येऊन मानवतेचा धर्म मनापासून सा़ंभाळला. अजूनही सेवाभावी वृत्तीने समाजसेवा करत आहातच. आपला संसारही सुखाचा केला.
कला आणि साहित्य क्षेत्रातही आपण भरारी घेतली आहे. या वयातही सतत विविध स्पर्धेत भाग घेऊन जिद्दीने अनेक पुरस्काराच्या मानकरी ठरलात. आता आपल्या सेवाभावी वृत्ती साठी *नाईटिंगेल* पदवीने गौरविण्यात आले. आपण अष्टपैलू आहात. आपली सर्व क्षेत्रातील भरारी अशीच वाढत राहो त्यासाठी आपणास उत्तम आयु, आरोग्य, आनंदाची प्राप्ती होवो ही प्रार्थना आणि सदिच्छा 👍🌹🙏
— प्रा. पद्मा हुशिंग. अध्यक्षा..
आम्ही सिद्ध लेखिका संस्था.

३
अत्यंत कष्टाचं बालपण असलेल्या लहान वयातच आईचं छत्र हरवलेल्या, घरातलं काम संभाळून वडीलांच्या शिवण व्यवसायातही त्यांना मदत करीत शालेय शिक्षण घेणार्या मीनाताई नी शालेय शिक्षणानंतर लगेचच नर्सिंगचे शिक्षण पूर्ण केले. हा व्यवसाय म्हणजे नोकरी असूनही सेवाही करता येते. सातत्याने त्यांनी अनेक गरजु  रोगग्रस्तांसाठी हजारो शिबिरं खेडेगावातून घेतली. स्वभावतःच प्रेमळ असलेल्या मीनाताईंनी रूग्णांना योग्य तर्हेने औषधोपचार करून बरे केले आहे. निवृत्तीनंतर मुले नातवंडे यांच्या सहवासात त्या आता समाधानी जीवन जगत आपल्या काव्याचा चित्रकलेचा छंदही जपत आहेत. त्यांना दीर्घायुरारोग्य लाभो. हीच ईश्वरचरणी प्रार्थना.
— सौ, मेधा सोमण मॅडम.
संस्कृत पंडिता, लेखिका आम्ही सि. लेखिका समूह

४
आम्ही सिद्ध लेखिका या संस्थेत असल्यामुळे मीनाताईंची थोडीफार
ओळख होत होती.
म्हणजे त्या परिचारिका आहेत, त्यांचे पुस्तक प्रसिद्ध झाले, त्यांना सतत पारितोषिके प्राप्त होत असतात. पण आमच्या पुढे त्यांचा जीवनपट उलगडला गेला तो मात्र श्री.देवेंद्र भुजबळ यांच्या लेखामुळे! देवेंद्रजी खरोखर तळमळीचे माहिती अधिकारी आहेत हे चांगलच सिद्ध झाल.
मीनाताईंचे राष्ट्रपती पुरस्कारासाठी नामांकन होण्याइतपत आरोग्यखात्याने दखल घ्यावी यापेक्षा भाग्य ते कोणते ? इतकी कार्यमग्नता असूनही मुलांवर चांगले संस्कार केले, व्यवस्थित लक्ष दिले.
याचे योग्य फळही आदर्श आई या पुरस्काराद्वारे मिळाले. आपल्या जवळच्या माणसांची अशी ओळख व्हायला योग यावा लागतो हेच खर! आणि तो योग श्री. देवेंद्र भुजबळ यांच्यामुळे आला त्यामुळे त्यांना धन्यवाद द्यावे तेवढे थोडेच. आदर्श परिचारिका, आदर्श आई आणि आता आजीसुद्धा अशा मीनाताईंचे अभिनंदन व शुभेच्छा.
तुमचा जीवनप्रवास व कार्यप्रवास नवपरिचारिकांसाठी प्रेरणादायक ठरेल यात शंका नाही.
— भारती मेहता.
   
५
माझी आणि मीना ची ओळख अलीकडची एका ग्रुपमध्ये झालेली एक कवयित्री म्हणून तिच्याबद्दल फार आहे आदर होता ती  ग्रेटच आहे. हे अनेक वेळा जाणवत होत तिच्या आयुष्य ही एक चित्रकथाच आहे. खडतर आयुष्य जगून ती समृद्ध झाली आहे.
त्या काळात स्त्रीने कुठे जायचे नाही म्हणून तिला आवड असूनही कॉलेज मध्ये जाता आलं नाही पण तिची प्रगती होतच राहिली हवे ते शिक्षण न मिळाल्यामुळे मिळाल्यामुळे तिची प्रगती खुंटली नाही तर अधिक वेगाने ती बहरली जेव्हा जेव्हा तिला ज्या ज्या क्षेत्रात काम करण्याची संधी मिळाली तिथे जाऊन तिने त्या कामाचे सोने केले तो काय एकत्र कुटुंबाचा होता घरात अनेक माणसे असल्यामुळे चौकोनी कुटुंब नसल्यामुळे शेअरिंग शिकायला लागत नव्हते आई लवकर गेल्यामुळे वडिलांनीच तिच्यावर संस्कार केले. ती उत्तम सेविका बनलीच पण कोणत्याही क्षेत्रात कामजीवन सातत्याने करणे हे ती शिकली.
मीनाने भाग घेतला आणि बक्षीस मिळाले नाही असे कधीच झाले नाही म्हणूनच तिला नाइटिंगेल ही पदवी मिळाली ती अतिशय उत्साही आणि सर्वांना आपलंसं करणारी आहे
— आशा दोंदे.

६
नमस्कार मीनाताई.
मीनाताई, आपला जीवनप्रवास देवेंद्र सरांनी खूप छान उलगडला.आपली कार्याप्रती निष्ठा व समाजसेवा अलौकिक आहे.अडचणींना बाजूला सारत आपण यशस्वीपणे पुढे जात राहिलात. या ठाणे  समुहावर आपला संवेदनशील साहित्यिका म्हणूनही आम्हाला परिचय घडला. आपले खूप खूप अभिनंदन व मनापासून शुभेच्छा !👏💐
आपले व सेवाभावी व्यक्तिमत्वाचा उत्कष्ट सर्वांगीण परिचय करून दिल्याबद्दल आ.देवेंद्र भुजबळ सरांचे मनस्वी आभार!🙏🏻🌹💐
–‘कवयित्री अरुणा दुद्दलवार. दिग्रस, यवतमाळ.

७
मीना,
देवेंद्र भुजबळ सरांनी तुझा सेवाभावी  यशस्वी जीवनपट किती सुंदर उलगडून दाखवला आहे. प्रतिकूल परिस्थितीतही तू तुझ्या सर्व जवाबदाऱ्या पार करत राहिलिस. एक कर्तव्यदक्ष परिचारिका म्हणून  तू नाईटेंगल म्हणून  सन्मानित केली‌ गेलीस. तुझं कौतुक करावं तितकं कमीच आहे. अनेक पारितोषिके आणि पुरस्कार तुझ्या नांवे आहेत. तुला पुढील  कार्यासाठी शुभेच्छा.
— अलकाताई.

८
मीना घोडविंदे प्रथम आपले अभिनंदन. निवृत्त माहिती  संचालक, लेखक श्री देवेंद्र भुजबळ सर, यांच्या कडून मराठी नाईटिंगेल पदवी प्राप्त झाली. लेख वाचला, आपला जीवनप्रवास खूप सुंदर रितीने मांडला आहे. अगदी लहान वयात आईच्या मृत्यू पासून ते तुम्ही आजी होण्या पर्यंतचं प्रवास वर्णन, बारीकसारीक गोष्टींबद्दल लिहिलं आहे. खडतर आयुष्य त्याचबरोबर सेवाभावी वृत्ती आणि सर्वगुणसंपन्न असे अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्व या सदरातून आम्हा समोर आलं आहे.
खूप मनापासून अभिनंदन आणि पुढील वाटचालीसाठी अनेक शुभेच्छा 🙏🏼😊🌹
— स्वाती दोंदे. कवयित्री

९
मीनाताईंचे जीवन कार्य हे फार वेगळं आहे. त्या एक गृहिणी, नोकरदार महिला  असूनही असामान्य आहेत. म्हणजे: तो एक सामान्य माणूस बनून जातो असामान्य, जेव्हा तो बनतो समाजमान्य.
मानव जेव्हा त्याच्या नेहमीच्याच कार्य करण्यात काहीतरी अधिक चांगल प्रामाणिकपणे करतो, तो वेगळा ठरतो.
तसं परिचारिका म्हणून काम करणाऱ्या मीनाताई या लेखिका पण बनल्या. लेखिका बनल्यावर त्यांच्या पहिल्याच कवितासंग्रहाला एक पुरस्कार देखील मिळाला. मीनाताईंनी परिचारिका म्हणून त्यांच्या वैद्यकीय क्षेत्रात नाव कमवलच आहे. एक चांगल्या परिचारिका म्हणून त्यांचं ज्ञान चांगलं आहेच, त्या व्यतिरिक्त त्यांना कला आणि साहित्याची चांगली जाण आहे. व्यवहार ज्ञान आहे आणि सुयोग्य प्रमाणे नियोजन करायची वृत्ती देखील त्यांना आहे. माणसं जोडणं, माणसांच्या ओळखी ठेवणं आणि त्यांच्यापासून योग्य तो परिचय आणि स्नेह जुळवून आनंद घेणे यात त्या हुशार आहेत.
आपल्या आईकडून त्यांनी कलेचा वारसा घेतला आहे. आपल्या वडिलांकडून त्यांनी निरपेक्ष प्रेम करणं शिकलं आहे. आपले पती यांच्याकडून त्यांनी जीवन आदर्शपणे कसं जगावं हे जाणले. दोन गोजिरवाणी मुलं, दोन नातवंड, स्वतःच सुंदर घर, शेती या सगळ्या परिवारात त्या आनंदाने आपलं निवृत्तीचं आयुष्य व्यतीत करत आहेत.
आरोग्यवान कसं राहावं या विषयावर त्यांचा सल्ला ऐकण आनंद देऊन जातो. मीनाताईंनी पुढचं पुस्तक आरोग्य विषयक सल्ल्याबद्दल लिहावं असं मी त्यांना सुचवते आणि मीनाताई बद्दलची माझे हे दोन शब्द संपवते.

अशी असावी संतती
मीना सांगे वडिलांची कीर्ती !
असा या लेखाचा शेवट मी करते.
— शुभांगी पासेबंद.
ठाणे गौरव पुरस्कार प्राप्त पत्रकार लेखिका कवयित्री.

१०
उत्कृष्ट गृहिणी व आदर्श माता म्हणून मी मीनाताईना चांगले अनुभवले आहे. त्यात त्यांचे समाज कार्य व उत्कृष्ट कवयित्री ची समाजाने तसेच शासनानेही दखल घेऊन त्यांना वेगवेगळ्या पुरस्काराने सन्मानित केले हे गौरवास्पद असून मी त्यांना जवळून ओळखते याबद्दल याचा खुप खूप आनंद होतो. मुलांवरील संस्कार म्हटलं तर त्यांचा मोठा सुपुत्र आणि मी एकाच कार्यालयात कार्यरत असताना त्याचा वरिष्ठांना द्यावयाचा सन्मान हे त्याच्या आईचे संस्कारच दर्शवत अशा ह्या मातेस माझा साष्टांग दंडवत
— मृणालिनी सुर्वे.
जेष्ठ सेवा निवृत्त,पर्यवेक्षक. मुंबई.

११
सौ, मीना, आशिष 🌹
तू नर्सिंग कोर्स ला प्रवेश घेतल्या पासून ची आपली ओळख आजपर्यंत गेले 53 वर्षे अबाधित असून कधी मैत्रीचे सूर जुळले, कळले देखील नाही.तुझ्यातील उत्तम कला गुण स्वतः विकसित करून, नम्र, प्रामाणिक प्रेमळ स्वभावाने, आईच्या देवाज्ञा झाल्यानंतर घरातील प्रत्येक प्रतिकूल परिस्थिती वर मात करत आज यशस्वी होऊन यशश्री मिळवली आहेस, त्याचा मला खरोखर अभिमान वाटत आहे, असंच यश मिळत राहो,अन आरोग्य स्वास्थ्य तुला मिळो हिच सदिच्छा 🌹
— भामिनी कदम.
सेवानिवृत्त सहाय्यक, अधिसेविका, पुणे

१२
“मराठी नाईटिंगेल : मीना घोडविंदे”…..
मी मीनाताईना मागच्या तीन-चार वर्षांपासून ओळखते ते आमच्या सिद्ध लेखिका ग्रुप मुळे. पण श्री देवेंद्र भुजबळांचा मीनाताईं वरचा लेख वाचला आणि सुरेख फुलाची एकेक पाकळी हळुवारपणे उलगडत जावी तसा मीनाताईंचा जीवनप्रवास माझ्या समोर उलगडत गेला.

मीनाताईंचा त्यांच्या सेवाभावी सेवेबद्दल अनेकदा गौरव करण्यात आला आहे. एवढंच नव्हे तर डोंबिवली मधल्या “आई महोत्सवात” ‘आदर्श आई’ चा प्रथम पुरस्कार पण त्यांना मिळाला.

नोकरीतून निवृत्त झाल्यानंतर  मीनाताईं  सामाजिक सेवा करून अनेक गरजुंना मदत करतांत तसेच त्यांनी सातत्याने लेखन करून महिलांना त्यांचे स्वातंत्र्य, हक्क, कर्तव्य ह्याची जाणीव करून दिली. त्यांना काव्य स्पर्धेत विशेष कवयित्रीचा किताब पण प्राप्त झाला आहे.

एकत्र कुटुंब पद्धती बाबत मीना ताईनी दाखवून दिले की ज्यावेळी प्रेमाच्या नाजूक धाग्याने विविध नाती सुरेख रित्या बांधली जातात तेव्हा एक अप्रतिम निर्मीती होते. आज त्यांच्या माणसांनी भरलेल्या घरात गोकुळ नांदत आहे.

खरोखरच आनंद आणि उत्साहाची प्रवाही सरिता म्हणजे मीनाताई.  स्वतःतील अनेक कलागुणांना विकसित करून आनंदी, सुखी, समाधानी जीवन जगण्याची किमया त्यांनी यशस्वीपणे साधली आहे.

अशा ह्या हरहुन्नरी मराठी नाईटेंगल सौ मीनाताई वनगे घोडविंदे यांना त्यांच्या पुढील जीवनातील यशस्वी वाटचालीसाठी मनःपूर्वक हार्दिक शुभेच्छा.
— डॉ. राजश्री शिरभाते. इंग्लंड

१३
“सेवा हाची धर्म, 
समजोनी वर्म
थाटला संसार, परोपकारी..
शिक्षण संस्कार,
पित्याचा आधार
हरपता छत्र, जन्मदात्रीचे..
वय वर्षे दहा, प्रसंग तो बाका
मातेसी आजार,
झाला जिवघेणा ..
आयुष्याची दिशा,
जरी अंधारली
सोसूनिया दु:खां,
मिना सावरली…”

बालवयातच मातृवियोग होणे यासारखे परम दुःख नाही, पण अशा दुःखातूनही देवतूल्य वडिलांनी दिलेल्या शिकवणींतून आज वयाच्या सत्तरीत पदार्पण करत असताना सौ. मीनाताई घोडविंदे यांची सामाजिक बांधिलकी व जगण्याचा सकारात्मक दृष्टिकोन अभ्यासला तर एक आदर्श व्यक्तित्व म्हणून इतिहासाला त्यांची नोंद घ्यावीच लागेल.

मातृसुख हरपलेल्या व्यक्तीने हजारो महिलांना मातृत्वाचे सुख मिळवून देण्यासाठी  सातत्याने परिचारिकेच्या भूमिकेतून जे अथक कार्य केले, त्यातून ठाणे जिल्हा प्रशासनाने त्यांचे नाव राष्ट्रपती पदासाठी  प्रथम क्रमांकाने पुरस्कृत केले यासारखा मोठा सन्मान तो कोणता?

शासकीय आरोग्य सेवेतील तिन पाळ्यांतील नोकरी व प्रपंच करत असताना मुलांवरील संस्कार आणि शिक्षण याबाबत आपली मुले कुठेही मागे राहता कामा नयेत यासाठी त्यांनी केलेले परिश्रम व त्या परिश्रमानुसार त्यांच्या मुलांनी देखिल शालेय जीवनात प्रथम क्रमांक मिळवून  त्यांना जो आनंद मिळवून दिला याची दखलदेखील भावी पिढीने घेणे व त्यातून नोकरी व संसार करतानाच्या आदर्श आचरण पद्धतीचे मार्गदर्शन मिळवणे योग्य ठरेल.

ठाणे जिल्ह्यात आरोग्यसेवेत ४१ वर्षाची निष्कलंक सेवा बजावताना १० वर्षात १० हजार प्रसूती करण्याचा अनुभव ज्यांच्या गाठीशी आहे त्यांच्या कर्तृत्वाबद्दल काय लिहावे ? 

ईश्वराने मीनाताईंना ठाण्यातील महिलांच्या  सुखरूप प्रसूतीसाठीच भूतलावर पाठविले असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. अशा व्यक्तींना या कलियुगातील देवदूतच म्हणायला हवे.

अशा देवतांना खरे म्हणजे पद्मश्री सारखे पुरस्कार मिळणे गरजेचे आहे.

शासनाने मीनाताईंच्या संपूर्ण चरित्राचा चौफेर अभ्यास करून  आदर्श कन्या, आदर्श पत्नी, आदर्श माता, आदर्श परिचारिका, आदर्श समाजसेविका, अभ्यासक वृत्तीची आदर्श महिला ज्यांच्या चरित्रातून सेवाधर्म, आरोग्य साक्षरता, वात्सल्य,मातृत्व, प्रशिक्षण, नृत्य, गायन, नाट्यकला, जगण्याची नि समाजातील वंचितांना जगविण्याची जिद्द यासारख्या कलागुणांचा सकारात्मक अविष्कार एकाच व्यक्तीकडून कसा जोपासला जातो व त्याचा फायदा समाजाला कसा मिळत जातो याचे मूर्तीमंत उदाहरण अन्यत्र कुठेही सापडणार नाही, याची दखल शासनाने घेऊन मीनाताईंचा अर्थात एका अद्भुत अशा स्त्रीशक्तीचा गौरव करावा व समाजप्रबोधन कार्यात सौ.मीनाताई घोडविंदे हे नाव  राजमुद्रेच्या आदेशाने कोरून ठेवले तर समाजात त्याचा उत्तम संदेश जाईल, जेणेकरून राष्ट्र निर्माणच्या कार्यात निश्चितपणे गती येईल.

सौ.मीनाताई घोडविंदे या निष्काम कर्मयोगी देवतासदृश्य, मातृहृदयी व्यक्तित्वास मानाचा मुजरा .
— डॉ. चंद्रकांत शहासने. पुणे

१४
गर्भवतीचा आधारस्तंभ मीनाताई घोडविंदे…..
मीनाताईंचे जीवन म्हणजे एका आदर्श परिचारिकेचे, महिलांसाठी, मुलांसाठी कार्य करणाऱ्या सामाजिक कार्यकर्तिचे  असे जीवन आहे, लहानपणी आई आणि मामांकडून मिळालेले संगीताचे संस्कार, पुढे मग शाळेमधून सांस्कृतिक कार्यक्रमांमध्ये भाग घेऊन आपले नाट्यगूण प्रदर्शित करणे आणि आपल्या साहित्य संगीत कलेची आवड जोपासणे असे सुरू असतानाच, अकरावी नंतर त्यांनी परिचारिकेच्या अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेतला, तो अभ्यासक्रम यशस्वी रीतीने पूर्ण केला, अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यानंतर दक्षिणेला त्यांची शैक्षणिक सहल गेली होती, त्यावेळी तेथील समाजाचे,  वेगवेगळे प्रश्न, कामगारांचे जीवन, त्यांच्या कुटुंबाचे जीवन, शिक्षण, आरोग्य मुलांच्या समस्या या सगळ्या गोष्टी त्यांना जवळून बघता आल्या आणि त्यांचा खोलवर त्यांच्यावर परिणाम झाला आणि  आपल्याला या सर्वांसाठी काहीतरी चांगले कार्य करायचे आहे हा मनाशी निश्चय पक्का केला, पुढे ठाणे सिव्हिल हॉस्पिटलमध्ये परिचारिकेचे काम करताना त्यांना प्रसूती वॉर्डमध्ये नेमणूक मिळाली, मातृ वस्सल मीनाताईंनी या संधीचे सोने केले, प्रसूती वॉर्डमध्ये दाखल होणाऱ्या गर्भवती महिला, कोणाचे पहिले तर कोणाचे दुसरे अपत्य, अगदी नाही म्हटले तरी थोड्याशा घाबरलेल्या असत या सर्व मातांना धीर देण्याचे त्यांच्या डोक्यावरून प्रेमाचा हात फिरवण्याचे काम मीनाताईंनी आनंदाने केले, पुढे प्रस्तुत झालेल्या नवजात अर्भकाची काळजी कशी घ्यावी, त्यांना कसे हळुवारपणे  प्रेमाने हाताळावे त्यांचे संगोपन कसे करावे याबद्दल त्यांनी विशेष लक्ष दिले,

सिव्हील हॉस्पिटल मध्ये प्रस्तुतीकक्षा मध्ये त्यांनी दहा वर्षे सेवा करून जवळपास दहा हजार गोरगरीब महिलांच्या प्रसुती  मोठ्या आनंदाने आणि कौशल्याने  केल्या,आणि फ्लोरेन्स  नायिटेगलचा रुग्णसेवेचा सेवाभावी वसा पुढे चालवला आणि सिव्हिल हॉस्पिटलमध्ये, आपल्या सहकाऱ्यांमध्ये एक वेगळा नावलौकिक मिळवला त्यामुळे प्रस्तुती वार्ड मधून प्रसूती करून गेलेल्या अनेक महिलांशी त्यांचे ऋणानुबंध जुळले आणि मग पुढे पण या माता आपल्या बाळाला घेऊन मुद्दाम मीनाताईंना भेटायला येत असत, आपल्या सहकाऱ्यांनाही मीनाताईंनी नवजात अर्भकाला हाताळण्याचे योग्य असे प्रशिक्षण दिले ,त्यासोबतच आपली साहित्य संगीत कलेची आराधना पण चालू ठेवली, त्यांचे पती पण संगीत प्रेमी असल्यामुळे मीनाताईच्या कलागुणांना पण वाव मिळाला, पतीसोबत वेगवेगळ्या शाळांमधून सामाजिक संस्थांमधून सोसायटीमधून  संगीताचे वेगवेगळे कार्यक्रम त्यांनी सादर केले. आपल्या मुलांवरती ही चांगले संस्कार होऊन पुढे या देशाची ती चांगले नागरिक बनतील, स्वतःचे जीवनही चांगल्या संस्काराने घडवतील याकडे त्यांनी जातीने लक्ष दिले, पुढे मग दवाखान्यातून निवृत्त झाल्यानंतर महिलांचे प्रश्न, हक्क सामाजिक समस्या, मुलांवरचे संस्कार आणि इतर प्रसंगीक घटनांवर  अनेक वृत्तपत्रांमधून लेखन केले, त्यांच्या ह्या सामाजिक कार्याची नोंद घेऊन वेगवेगळ्या सामाजिक संस्थांनी,शासनाने, साहित्यिकांनी त्यांना पुरस्कार देऊन गौरव केला, यापुढेही त्यांचे हे सामाजिक बांधिलकीचे कार्य असेच सुरू राहावे, भगवंताने त्यांना निरामय आरोग्य आणि आयुष्य द्यावे अशी ईश्वरचरणी प्रार्थना🪴🪷
— अनिल दत्तात्रेय साखरे. कोपरी, ठाणे

१५
माझी अन सौ, मीनाताई यांची ओळख परिचय गेल्या 7/8 वर्षांमधीलच. मराठी मुंबई वृत्तपत्र, पत्रकार संघटना, ठाणे. येथील, सभासद झालो तेव्हाची, स्व. सुगदरे, संपादक यांच्या साप्ताहिक वृत्तपत्रात सौ. मीनाताईचे लेख, स्वरचित कविता नित्यनेहमी वाचण्यास मिळत असत. अन आमचे दिवाळी अंकाचे प्रकाशन सोहळा हा नेहमीच थाटामाटात होत असत तेव्हा सर्वजण आम्ही दिवाळी च्या शुभेच्छा, देऊन भेटत होतो. अन परिचय वाढत गेला, तसतसे व्यक्तीमत्व जवळून अनुभवास मिळाले.शांत, प्रेमळ,नम्र, सर्वांना एकत्र सोबत घेऊन पुढे जाण्याची प्रवृत्ती, हे विशेष गुण त्यांच्या मध्यें पाहावयास मिळाले.
अन आता त्यांचे साठी लेखक श्री. भुजबळ साहेब यांनी आपल्या लेखनात जे लिहिले ते वाचून तर अजूनच सौ. मीनाताई यांचे प्रति आदरभाव अजूनच द्विगुणित झाला, खरंच, म्हणजे असे वाटले की एखाद्या चित्रपटाची कथा च वाचनास मिळाली.सौ. मीनाताईच्या जीवनप्रवास व सेवेतील कार्य प्रवास यावर कोणीही नि:संकोच पणे चित्रपट तय्यार करेल असे त्यांचे परोपकारी जीवनकार्य दिसून येते, मी लेख त्यांचा वाचून थोडा विचारातच मग्न झालो, की आईच्या देवाज्ञा पासून ते आता नातवंडे यामध्ये रममाण होणाऱ्या आजी, मधला 60 वर्षाचा संघर्षमय जीवनाचा काळ अन त्यातून तावून सुलाखून जिद्दिने हस्तगत केलेले यश, म्हणजे खरोखरीच, कमालीचे अहोरात्र अविरत मेहनत, अन ती सुद्धा बाल वयापासूनच, सलाम त्यांच्या कार्य कर्तृतवाला, कलागुणांना, कलाकृतीना अन  त्यांच्यातील सोशिकतेला !!!
— रोहिदास म्हात्रे.
शिवसेना, उपविभाग प्रमुख, काल्हेर

१६
लेखक श्री.देवेंद्र भुजबळ सर, यांनी,जागतिक परिचारिकादिन निमित्त, जेष्ठ सेवा निवृत्त, सौ.मीना ताई घोडविंदे, परिसेविका यांच्या जीवनप्रवास सह कार्यप्रवास यावर लिहिलेला
“मराठी नाईंटिंगेल: मीनाताई  घोडविंदे” लेख वाचला. धन्यवाद. मीनाताई  घोडविंदे यांना शुभेच्छा.

मराठी समाजातील एक प्रतिभावंत व्यक्तिमत्त्व म्हणून मीनाताई घोडविंदे यांचा उल्लेख केला जातो. त्या  परिचारिका, सामाजिक कार्यकर्त्या आणि साहित्यिक म्हणून ओळखल्या जातात.

त्यांच्या कार्याची विशेषता म्हणजे त्यांनी  परिचारिका म्हणून केलेले काम आणि सामाजिक कार्यकर्त्या म्हणून केलेले योगदान. त्यांच्या साहित्यिक कृतीतून त्यांची भाषा आणि संस्कृती प्रतिबिंबित होते.

मीनाताई घोदविंदे यांना पुढील काळात यशस्वी होण्यासाठी शुभेच्छा देण्यासाठी हा लेख आहे. त्यांच्या कार्याची प्रशंसा करणे आणि त्यांच्या भावी यशासाठी इच्छा व्यक्त करणे हे मुख्य उद्देश आहे.

मीनाताई घोडविंदे यांचे कार्य आणि साहित्य समाजाला प्रेरणा देणारे आहे आणि त्यांच्या योगदानाची जाणीव ठेवणे महत्त्वाचे आहे. मराठी नाईंटिंगेल मीनाताई घोडविंदे यांना शुभेच्छा

मीनाताई घोडविंदे यांचा साहित्यिक प्रवास मराठी साहित्यातील एक महत्त्वपूर्ण अध्याय आहे. त्यांच्या लेखनाने मराठी भाषा आणि संस्कृतीचे जतन केले आहे आणि त्यांच्या साहित्यिक कृतीने समाजाला प्रेरणा दिली आहे.

त्यांच्या लेखनाची विशेषता म्हणजे त्यांची भाषा सोपी आणि सुंदर आहे, ज्यामुळे त्यांचे साहित्य वाचकांना आकर्षित करते. त्यांच्या साहित्यिक कृतीतून त्यांची कल्पनाशक्ती आणि भावनिकता प्रतिबिंबित होते.
— मंगेश मनोहर रेडीज.
कवी, लेखक, घाटीवळे, रत्नागिरी

१८
मीना घोडविंदे म्हणजेच पुर्वाश्रमीची मीना वनगे, हिला मी आगदी लग्ना आगोदर पासुन ओळखते. मीना पहिल्या पासुनच संवेदनशील, रसिक, प्रेमळ आहे. आताच्या मुलींना नोकरी आणि संसार करताना जरा कठीणच जातं पणं मीना च्या बाबतीत हे करणं कर्तव्य होतं आणि तिने ते यशस्वी रीत्या पार केलं. त्यांत आमचा मधुमामा गायक आणि दिलदार आणि ह्या अशा कलाकारांचे मुड सांभाळणं जरा कठीणच जातं. पणं मीनानेही मामाला साथ  देऊन पत्नी कर्तव्य यशस्वीपणे  निभावले.खरंतर मीनाने सामाजिक बांधिलकी खुप उत्तमपणे पेलली. संसार, दोन मुलाचं संगोपन आणि त्यात माहेरी मायेचे कुणी नसुनही ती  कुठे ही कमी पडली नाही. आणि आता तर ह्या वयात पणं उत्सव मुर्ती होवुन छान गाते, लिहिते. खरंच आदर्श माता, आदर्श पत्नी आणि एक संवेदनशील माणुस म्हणुन मीनाला मी ओळखते. तुझ्या बद्दल लिहीताना शब्द अपुरे पडतात. मीना तुला पुढे उत्तम आरोग्य लाभो ही स्वामी चरणी प्रार्थना करते 🙏🏾💐
— विजया तेरडे. (बहीण) डोंबिवली.

१९
सौन्दर्य तेज हे कर्तृत्व,पराक्रम, असाध्य, सहजच न मिळणाऱ्या अप्राप्य गोष्टी, निर्मळ निरागस, प्रेमळ आदर्शवत, व्यक्तिमत्वात असतें, असे समाजात मानले जाते. अशी शांत, सोशिक, मनमिळावू, हसतमुख व्यक्ती माझ्या मनाच्या कप्प्यात विराजमान झाल्या आहेत, त्या म्हणजे माझ्या सासूबाई, सौ. मीना मधुकर घोडविंदे.
त्यांच्या साधेपणा बद्दल बोलायचे तर अल्पसंतुष्ट, समोरील व्यक्तीस न दुखवता, नजर चुकीने घडलेल्या गोष्टी समजावून सांगणे.महत्वाकांक्षी पण हव्यास नसलेल्या, हाती घेतलेले काम ध्यासाने पूर्ण करणे,सहजासहजी कोणतीही चूक होऊ नये म्हणून काळजी पूर्वक कामकाज पूर्णतःवाला नेणाऱ्या, अशी वैशिष्ट ही मी त्याची मोठीं सून या नात्याने जवळून अनुभवली आहेत.
मला तर त्या आपली मुलगीच मानतात. आतापर्यंत कधी सून म्हणून दैनंदिन जीवनात वागवले नाही, आणि म्हणूनच आमच्यात मायलेकीचे नाते निर्माण झाले आहे.
कोणत्याही स्पर्धेत सहभाग घेताना, एखादे सन्मानपत्र, प्रशस्तीपत्र, सन्मानचिन्ह, त्यांना मिळाले की पहिली खबर-बातमी मला देत असतात. मग सर्वांना घरात सांगतात. म्हणजे मला जाणवतच नाही, की मी सासरी आहे, हे ऋणानुबंध असे घट्ट बांधले गेले आहेत, की मी माझे माहेरच समजते, अन मी त्याना “आई”  म्हणूनच संबोधते, यातच सर्व काही अधोरेखित अन अभिप्रेत आहे.
— सौ. मयुरी मयूर घोडविंदे. (सुनबाई)

२०
जेष्ठ लेखक श्री. भुजबळ सर यांनी, जागतिक परिचारिका दिनाच्यानिमित्त जेष्ठ सिस्टर सौ, मीना घोडविंदे वनगे, ठाणे यांच्या बाबत सत्य तेच लिहिले आहे.तिच्यामधील कमालीचा सोशिकपणा, सर्वांना समजून घेण्याचा स्वभाव, अन जिद्दिने प्रतिकूलतेवर मात करत, सामोरे जाण्याचे, त्यातून मार्ग काढत पुढे जाण्याचे प्रयत्न करत यश मिळवत राहणे, हे मी तिची मावस बहीण असल्याने सर्व मी अनुभवत आले आहे,आज तिच्यातील वैशिष्टये ब्लॉग लेखमधून वाचतांना सर्व काही डोळ्यासमोर चालतचित्रा प्रमाणे आले अन क्षणभर मी बालपणतच हरवले, पण अभिमानाने मला या अपूर्वाईचा आनंद मात्र मनसोक्त मिळाला.
अगदी पहिल्यापासून हरहुन्नरी प्रभावी व्यक्तिमत्व, वाचन, लेखन, गायन, सगळेच उत्तम गुण तिने स्व. मावशी यांचे कडून आत्मसात केले. अन जपले. किती तरी वेळा तिला ड्युटीवर असताना धावपळत कामकाज करताना पाहिले आहे. मुलांना इंग्रजी माध्यम मधून शिक्षण देताना, घरातील मराठमोळे वातावरण, मराठी भाषा विषय, समजवून सांगणे, मराठी सर्व शिबिरातून त्यांना शिक्षण देणे, सुसंस्कृतपणे संस्कारीत करणे, याबाबत ती आग्रही अन स्थिर, ठाम मताने वागणूक देत असे.काहीही विशेष प्रशस्तीपत्र मिळाले, कुठे सन्मान सोहळा असेल तर ती मला आवर्जून सोबत घेऊन आम्ही जात असत. अजून बरेच काही तिच्यावर बोलण्यासारखे आहे. सध्या एव्हडेच पुरे !!!
तिला माझा शतशः प्रणाम🙏
— सौ. सुरेखा शहासने.
कार्यवाहक अत्रे कट्टा ठाणे.

२१
वास्तवातील व्यक्तिमत्त्वाचे मूर्तिमंत उदाहरण….
सुंदर लेख!
बालवयात मातृछत्र हरपलेल्या मीनाताईंचा चढ उतारांनी सजलेला जीवनप्रवास प्रेरणादायी ! वाचताना कधीकधी त्यांच्या मातेनेच, आपल्या मुलीच्या माध्यमातून तिच्या राहून गेलेल्या, इच्छा आकांक्षा पूर्ण केल्याचा भास होतो. खरंतर आईच्या आशिर्वादामुळेच, मीनाताईंच्या आयुष्याची यशस्वी वाटचाल होत असताना, त्यांच्यातली मुलगी, आई, आजी वावरताना दिसतेय. खूप छान!
खूप खूप शुभेच्छा!
— कवी भूपाल चव्हाण.

२२
मी newsstorytoday.com वर प्रसिद्ध झालेला “*मराठी नाईटिंगेल: मीना घोडविंदे”* या शीर्षकाखालील लेख वाचला आणि मनाचा ठाव घेणारा ठरला. लेखातून मीना घोडविंदे यांचं आयुष्य आणि त्यांचं कार्य यांचं जितंभूत चित्र उभं राहिलं. समाजाच्या दुर्लक्षित आणि गरजू घटकांसाठी त्यांनी केलेले कार्य केवळ कौतुकास्पद नाही, तर अनुकरणीय आहे.

मीना घोडविंदे यांचं कार्य म्हणजे माणुसकीचा खरा साज. त्यांनी आपल्या सेवाकार्यातून रूढी, परंपरा आणि सामाजिक बंधनांच्या पलीकडे जात अनेकांचे जीवन उजळवलं. त्यांच्या धाडसाने आणि सेवाभावाने त्या खरीखुरी ‘मराठी नाईटिंगेल’ ठरल्या आहेत.

श्री, देवेंद्रजी भुजबळ यांनी लेखाची भाषा स्पष्ट, समृद्ध आणि संवेदनशील मांडली आहे. घटनांची मांडणी काळाच्या प्रवाहात करण्यात आल्याने वाचकांना त्यांच्या आयुष्यातील टप्प्यांची समज सुलभतेने होते. सामाजिक कार्याला मानवतेच्या दृष्टिकोनातून भिडणाऱ्या मीनाताईंचं जीवन म्हणजे आधुनिक काळातील एक शांत क्रांतीच म्हणावी लागेल.

त्यांच्या वाटचालीतली प्रत्येक पायरी ही संघर्षाने, समर्पणाने आणि प्रेमाने भारलेली आहे. लेखात याचा उल्लेख अतिशय प्रभावीपणे करण्यात आला आहे. विशेषतः त्यांच्या रूग्णसेवेतील योगदानाची उदाहरणं मन हेलावून टाकणारी आहेत.

आजच्या काळात, जेव्हा समाजात करुणेचा अभाव जाणवतो, तेव्हा अशा व्यक्ती आणि त्यांच्या कार्याची ओळख करून देणारे लेख हे समाजमनाला जागं करण्याचं काम करतात. त्यामुळे अशा लेखनाचं महत्त्व अधिकच वाढतं.

लेखक श्री.देवेंद्रजी भुजबळ यांचे मनःपूर्वक अभिनंदन. मीना घोडविंदे यांचं कार्य अधिक व्यापक स्वरूपात लोकांपुढे यावं आणि त्यातून अनेकांना प्रेरणा मिळावी, हीच सदिच्छा.
— रमेश मारुती पाटील.
लेखन अन् मी साहित्य, कला प्रतिष्ठान कोल्हापूर.

२३
नमस्कार .
श्री भुजबळ यांचा लेख वाचला. देवेंद्रजी भुजबळ यांनी मीनाताईंचा जीवन प्रवास उघडून दाखवला आहे. निमित्त होते परिचारका दिनाचे. मीनाताईंना देवेंद्रजी मराठी नाईटिंगल असे म्हणतात ते अगदी समर्पक आहे. 12 मे हा फ्लॉरेन्स नाईटींगल यांचा जन्मदिवस. म्हणून तो परिचारिका दिन. तिने निर्माण केलेल्या परिचारिकेच्या प्रतिमेला मिनाताई पुरेपूर उतरल्या आहेत. अनेक पुरस्कार, मानसन्मान या ज्येष्ठ परिचारिकेला लाभले आहेत. आईच्या माघारी वडिलांनी त्यांना घडवले. सुशिक्षित सुसंस्कारित केले. घरकाम शिकवले. शिक्षण दिले. त्यांच्यात अनेक कलागुण होते पण त्यांना शास्त्रशुद्ध शिक्षण त्या कलेचे घेता आले नाही. मामाला भजनाची आवड होती. आईलाही होती. त्यामुळे ती आवड मीनाताईं मध्येही रुजली. आईच्या आठवणीने त्या गलबलून जातात. आईने त्यांच्यात नृत्याचीही आवड निर्माण केली. नाटकाची त्यांना आवड होती
अकरावीनंतर स्वतःतला  सेवाभाव ओळखून त्यांनी नर्सिंगचे शिक्षण घेतले. तिथे सांस्कृतिक कार्यक्रम बसवले. नाटकातील भूमिका केल्या. पण घरच्या जबाबदारीमुळे त्या क्षेत्रापासून त्या दूर राहिल्या. रांगोळी स्पर्धा, गायन, हस्ताक्षर या स्पर्धात त्या अग्रगण्य होत्या. प्रसुती विभागात अत्यंत मायेने त्यांनी काम केले. कमालीची सहनशीलता जी अभावाने आढळते ती त्यांच्यात आहे. सहजता, नीटनेटकेपणा, स्वच्छता हे त्यांचे गुणविशेष ही भुजबळसरांनी नमूद केले आहेत. आपल्या मुलांना पतीच्या सहकार्याने त्यांनी चांगल्या प्रकारे वाढवले. त्यांच्यासाठी भरपूर वेळ दिला. पाळणाघराचा आधार घेतला. मुले मोठी होऊन मार्गी लागेपर्यंत या कर्तव्यदक्ष आईने स्वतःच्या हौसमौजांना तिलांजली दिली. त्यांनी मुलांवर स्वतःची मते कधीच लादली नाहीत. 58 व्या वर्षी त्या सेवानिवृत्त झाल्या. त्यानंतर सामाजिक आणि साहित्यिक क्षेत्रासाठी त्यांनी स्वतःला वाहून घेतले.
मीनाताई खरतर माझ्या “आम्ही सिद्ध लेखिका ठाणे” ग्रुप वरची मैत्रीण. एकमेकींचे साहित्य वाचणे आणि अभिमानास्पद गोष्टींच्या बद्दल अभिनंदन करणे, एवढेच होत होते पण देवेंद्र भुजबळ सरांच्या लेखामुळे या माझ्या मैत्रिणीची जीवन कहाणी मला कळली. त्यांच्या अंगातल्या कला आणि सुप्तगुण समजले. एक कन्या, एक परिचारिका, एक आई या सर्वांगांनी त्यांची ओळख या लेखामुळे झाली. धन्यवाद भुजबळ साहेब माझी सखी सर्वार्थाने तुम्ही माझ्यासमोर मूर्तीमंत उभी केलीत. धन्यवाद
— डॉ वृंदा कौजलगीकर. डोंबिवली.
  
२४
मीनाताईची मुलाखत वाचली. अत्यंत खडतर परिस्थितीतही स्वतःवरचा विश्वास न गमावता निष्ठेने काम करत राहिलं की अपेक्षित फळ मिळतं हें कळलं. ताईंनी त्यांच्या आवडत्या क्षेत्रात फार मेहेनत घेतली आहे.. त्यात त्यांची उत्तरोत्तर प्रगती होवो हीच प्रार्थना.
— वृंदा  दाभोळकर. लेखिका निवेदिका.
मराठी ग्रंथ संग्रहालय, ठाणे.

२५
श्री. भुजबळ सर यांनी सविस्तर लेखन आमच्या आईबाबत केले आहे,ते सर्व खरंच सत्य अन सर्वांसाठी प्रबोधनात्मक अन प्रेरणादायी आहे.

जसजसे आम्हा भावंडाना  समज येऊन कळावयास लागले, तेव्हपासून तिची कामावर जाताना होत असलेली धावपळ, नाश्ता, आमचे टिफिन, घरातले सर्व जेवण स्वयंपाक, अन सर्वस्वी काळजी सह काम उरकणे, काही साधे सोपे राहिले तर आम्हाला सांगत ३ पाळयांच्या सर्व्हिस मध्यें हॉस्पिटल मध्यें जाताना घाई घाई करत निघत असे, खरी पंचाईत ती रात्रपाळी च्या कामासाठी निघायची तर आम्हास खूप उदास वाटायचे, ते दिवस आजही आठवले, घरगुती गप्पांच्या ओघात तर सर्व चित्र डोळ्यासमोर लख्ख चमकून जाते.
जशी तिची तिच्या स्व. आईवर नितांत श्रद्धा, प्रेम, आत्मीयता आहे,, तसेच आम्हा भावंड यांची किंबहुना थोडी जास्तच माया ममता, प्रेम आमच्या आईवर अन बाबांवर आहे. तिला दुसरा हार्ट अटॅक आला, तेव्हा मी (मयूर) थोडा जाणता होतो. तिला औषधे, भाज्यांचे रस, फळं, पातळ सूप, पदार्थ तिला  मी बनवून देत होतो. थोडे बरे वाटल्यावर ति स्टूल वर बसून चपाती आमच्यासाठी बनवायची. तेव्हा माझा लहान भाऊ, फूड प्रोसेसरमध्यें गव्हाच्या पिठाचा गोळा बनून देत असे अन आम्ही दोघेही त्या काळात बनवलेली चपाती शेकवून तव्यावर भाजून घेत होतो,आज हे सर्व आठवायचे कारण म्हणजे ती जशी आहेत, तशी आम्हाला हवी होती, तिच्या आईसारखे तिने आम्हाला सोडून जाऊ नये, म्हणून आम्ही सतत, देवाला प्रार्थना  करत असायचो.
ती आहे बाबांच्या आमच्या मदतीला तर आमची 3 डिग्री पर्यंत शिक्षण  फर्स्ट क्लास मध्यें उत्तीर्ण झालो अन  त्यामुळे चांगल्या फर्म मध्यें अन सरकारी कार्यालयात नोकरी वर रुजू झालो.
सांगण्यास बरेच काही आहे.लोणावळ्याच्या मनःशांती शिबिरात, तसेच ठाण्यातही वयोगट प्रमाणे, शिबीरे आयोजित असली तर तेथेही घेऊन जात असे. देवळात देवदर्शनाला जायची सवय तिनेच लावली.
आईमुळे आज आम्ही समृद्ध जीवन जगत आहोत, हे आम्ही कायम लक्षात ठेवतो, अन तिला प्रत्येक सणाला दिर्घायुष्य, अन सुयश चिंतीतो.
आता तर ती तिच्या राहिलेल्या कला गुण, लेखन,गायन यामध्ये व्यस्त असताना, नातवंडे यांनाही वेळ पुरेसा देत त्यान्च्यामध्यें, मनसोक्त रममाण होते, इथपर्यंत परमेश्वराने तिला पुनर्जन्म देऊन आमच्या सोबत ठेवले आहे. तसेच यापुढे ही ठेवावे हिच त्या परमेश्वर कडे प्रार्थना  !!!
मयुर मधुकर घोडविंदे, मंथर मधुकर घोडविंदे (मुले)
जन्मस्थ, शिक्षणस्थ, कायम वास्तव्य ठाणे.

२७
नमस्कार.
मराठी नाईटींगेल हा लेख वाचला. सर्वात प्रथम त्या लेखकाचे मनोमन कौतुक, कारण सौ. मिना घोडविंदे यांना मी गेली पन्नासहून जास्त वर्षांपासून ओळखत आहे. या लेखकाने मिनाताईचे अगदी तंतोतत वर्णन केले आहे. सौ. मिनाताई ह्या पहिल्या पासूनच एक संस्कारी, हुशार, आणि आदरणीय व्यक्ती म्हणून आहेत. त्यांचा तरुणपणात देखील एक वेगळा दबदबा होता. त्यांना संगिताची एक वेगळी जाण आहे. तरुणपणांत त्यांनी गायकीचे देखील बरेच कार्यक्रम केले आहेत.आज त्या एक साहित्यिक म्हणून नावलौकीक मिळवित आहे. आजपर्यंतच्या त्यांच्या कतृत्वाला मानाचा मुजरा.
— श्रीकांत दाभोळकर. ठाणे
से,नि,ऑफिसर, MTNL, ठाणे.

२७
12 मे हा फ्लॉरेन्स नाइटिंगेल या सर्वार्थाने रुग्णांची सेवा करणाऱ्या परिचारिकेचा जन्मदिवस. तोच दिवस जागतिक परिचारिकादिन या नावाने साजरा होतो. अशीच एक सर्वार्थाने रुग्णांची सेवा करणारी परिचारिका आणि तिचा जीवन प्रवास श्रीयुत देवेंद्र भुजबळ यांनी अतिशय उत्तमरीत्या मांडलाय. तिच्या आयुष्याची जीवनगाथा, संघर्ष गाथा खरोखरच प्रेरणादायी अशीच आहे. सौ मीना घोडविंदे, आम्ही सिद्ध लेखिकेच्या माध्यमातून मला भेटलेली एक निर्मळ, शांत, संयमीत व्यक्तिमत्त्वाची स्त्री. खरंतर मी त्यांना भेटले नाही पण वागण्यातून, बोलण्यातून, दिसण्यातून माणसाचं व्यक्तिमत्व दृगोचर होतं तसेच त्यांचंही व्यक्तीमत्व तेवढंच पारदर्शी. उत्तम परिचारिका तीच होऊ शकते जिचं हृदय, मन, ओलावा, मातृत्वाच्या जाणिवेने ओथंबलेला असतो. बालपणीच मातृछत्र हरवलेल्या या स्त्रीने निश्चितच एक माता बनून संपूर्ण कुटुंबाचा आणि आपल्या व्यवसायाचाही डोलारा सांभाळला असणार. आणि इथूनच सुरू झाला तिच्या आयुष्याचा सेवाभावी, कष्टाळू वृत्तीचा प्रारंभ. सौ मीना घोडविंदे यांचा संपूर्ण जीवनपट बघितला तर जाणवतं की आयुष्यात जेही मिळालं त्यात समर्पण भावाने आणि चिकाटीने प्रयत्न करीत राहिला तर यश आणि सन्मान आपल्या पाठोपाठ येतं हे त्यांनी जाणलं होतं. एक परिचारिका म्हणून, एक कुटुंबाची आधारस्तंभ म्हणून वैवाहिक जीवनात कष्ट आणि सामंजस्य याची जोड देऊन त्यांनी जीवनात यशाची पायरी गाठली. एक उत्तम लेखिका, उत्तम कवियत्री,नाट्य क्षेत्रातही समरसून भाग घेणारी समाजसेविका बनून समाजाचं ऋण फेडणारी अशी ही व्यक्ती.  प्रत्येक क्षेत्रातलं तिचं यश अत्यंत कौतुकास्पद आणि म्हणूनच असेल अनेक पुरस्कारांची, अनेक सन्मानाची ती मानकरी ठरली. तिच्या पुढील आयुष्यासाठी भरभरून शुभेच्छा!
— शुभांगी गान.
जेष्ठ लेखिका, आम्ही सिद्ध लेखिका समूह, ठाणे.

२८
लेखक श्री.देवेंद्र भुजबळ सर,.. नमस्कार.
जागतिक परिचारिका दिनाच्यानिमित्त, सेवानिवृत्त, सौ.मीना ताई घोडविंदे, परिसेविका मराठी नाईंटिंगेल मीनाताई  घोडविंदे यांना शुभेच्छा.

महाराष्ट्रातील ठाणे शहरातील. मराठी परिवारातील प्रेमळ प्रतिभावंत व्यक्तिमत्त्व म्हणून सौं.मीनाताई घोडविंदे या उल्लेखनीय कामाबाबत
सामाजिक क्षेत्रात परिचित आहेत. त्यांनी परिचारिका प्रमुख तसेच नर्सिंग क्षेत्रात उत्तम, आरोग्यदायी, योग्य नियोजन, व्यवस्थापन. स्वतःची आणि समाजातील सर्वांची आरोग्याची उत्तम काळजी घेतली. त्यासंबधी योग्य मार्गदर्शन करण्याची भूमिका उत्तम पार पाडीत असताना, त्याच बरोबर सामाजिक कार्य करीत असल्याने त्या ठाणे शहरांत सामाजिक कार्यकर्त्यां म्हणून प्रसिद्ध आहेत .तसेच
साहित्यिक क्षेत्रात लेखक, कवयत्री,मधुर आवाजतील गायिका म्हणून प्रसिद्ध आहेत. हे करीत असतांना  घरातील कर्तव्याकडे  तसूभराही दुर्लक्ष करीत केले नाही अशा आमच्या सर्वाच्या आवडत्या प्रेमळ मीनाताई. यांनी अनेक सन्मान. पारोतोषिक प्राप्त करून पुढेही अनेक पुरस्कार घेतील सौं.मीनाताई खुप खुप शुभेच्छा.
— रमेशभाऊ  काळण.
अखिल काळण समाज, पनवेल. सचिव.

२९
मी मीनाताईची सर्वात लहान बहीण. आजपर्यँच्या तिच्या खडतर प्रवासातून तिला मिळालेले यश, हे खरेच योग्य कौतुकास्पद आहे. अन् लेखक, श्री भुजबळ साहेब यांनी लिहिले आहे, ते खरंच योग्यच आहे, याकरिता सरांचे प्रथम अभिनंदन  !!!
माझ्या बहिण बाबत जेवढे लिहू तेव्हढे खरच कमीच आहे. तिच्या पेक्षा मी 5 वर्षाने लहान, अन् ती पण आईला देवाज्ञा झाली तेव्हा लहान वयाची होती.पण घरातील सर्वांची ती जबाबदारीने काळजीपूर्वक आस्थेने कामे करायची. तिने आम्हा लहान बहिणीना खूपच चांगल्या तऱ्हेने सांभाळून घेतले, आमचा अभ्यास घेणे, नाश्ता, जेवण, आटोपून, आमची शाळेची दप्तरे भरून, शाळेत सोडणे. ई. वडिलांना त्यांच्या कामात मदत करणे, कडक तागे, कपड्यांचे त्याना हलके मऊ, झाले की, त्यांना इस्त्री करून वडिलांना कापण्या, शिवण्यासाठी देणे, रेशनला नंबर लावून, रेशन आणणे, निवडणे, दळून आणणे, खूप सारी कामे तिला करताना मी मधून मधून तिच्या मदतीला असे, घरात 2 आजी होत्या, आईची आई,व वडिलांची आई, पण त्यांना डोळ्यातल्या मोतीबिंदू मुळे अधू, कमी दिसायचे, तर त्यानाही, मदत ती करत होती, अगदी नऊवारी लुगडं नेसवणे, त्यानचे केस विंचरने, अंबाडा घालून देणे, अन् ती स्वतः पण लहान वयात एव्हढे सारे करत होती.
तिने 11वी बोर्डाची परीक्षा प्रथम श्रेणित उत्तीर्ण झाल्यावर, आमचा सर्वांचा विचार करूनच वडिलांनी सुचवल्या प्रमाणे, नर्सिंग कोर्स चे शिक्षण घेऊन प्रथम श्रेणीतच ती उत्तीर्ण झाली, अन् नोकरीस जाऊ लागली. अन् सर्व नातलग यांना तिची मदत होत होती. परिचरिका पदावर नांवलौकिक मिळवला.
संसारात मुलांना उत्तम संस्कारीत करून, योग्य ते शिक्षण देऊन उत्तम तऱ्हेने संगोपन केले, अन मुलांनीही तिला मदत, साथ, देऊन सार्थक केले.
सेवानिवृत्त नंतरही तिचे समाजातील सर्वांना मदतीचे कार्य सुरूच आहे. अन आता तर सत्तरीच्या वयातही, साहित्य मध्यें लिहिता लिहिता तिचा स्वतःचा काव्यसंग्रह पुस्तक रूपाने, वाचण्यासाठी मिळाला, ही अजून कौतुकाचीच घटना आहे. आम्हाला सर्वाना तिचा खूप अभिमान वाटतो.तिचे पती श्री. मधुकर घोडविंदे हे कला शिक्षक, तसेच गायनाचे छंद वर्ग घेत असत, अन  त्यानीं तिला संसारात उत्तम साथ देऊन गायनाचे हजारोनी कार्यक्रम धर्मादायी केले. तिलाही गायनाची आवड असल्याने जेव्हा तिला वेळ मिळे तेव्हा ती सहगायिका, चे गायन करत असे.खरंच खूप काही लिहिण्यासारखे आहेच, आता तर माहे्री तीच माझ्या साठी, सर्व काही आहे. परमेश्वर तिला उत्तम आरोग्य स्वास्थ्य, देवो, अन तिच्याकडून सर्वांना, गरजूना, मदत मिळो, हिच सदिच्छा व्यक्त करते.
तिला 2 गोंडस नातंवंडे आहेत, त्यांची ही उत्तम काळजीपूर्वक संगोपन करते. त्यातून वेळ, सवड घेऊन लेखन, कविता करते, अन स्वतःला कलेमध्ये, कामा मध्यें मग्न ठेवते, माझ्या या सौ. मीनाताईस स्वास्थ्य, आरोग्य लाभो, हिच ईश्वर चरणी प्रार्थना.
— सौ ज्योती तुपे वनगे (धाकटी बहिण) रसायनी.

३०
मी ,सौ. सीमा संजय सिंगासने सिटी सिव्हिल अँड सेशन्स कोर्ट ,मुंबई येथून रजिस्ट्रार म्हणून स्वेच्छा निवृत्ती घेतली. तुमचा मीनाताई विषयी लेख वाचला. त्यावर माझे मीनाताई बद्दल दोन शब्द. माझे स्व.आईवडील कायम डोंबिवली येथेच राहात होते. त्यांच्या आयुष्यात आम्ही, मी व माझा मोठा भाऊ, थोड्या उशीरानेच जन्मास आलो. त्यांना लहान मुलांची खूपच आवड होती. म्हणजे आमची आई सौ.लीला ही कोकणस्थ ब्राह्मण, एक उत्कृष्ट कवियत्री  व सुगरण होती. सौ. मीनाताईची आई तेव्हा हयात असताना आम्ही अपत्ये जन्मास येईपर्यंत माझे आईवडील वरचेवर शाळेला सुट्टी जरी, 3/4दिवस जोडून मिळाली की मीनाताईला डोंबिवलीला घरी घेऊन येत असत. अन आम्हीही माझ्या बालवयात, मीनाताई आमच्याकडे आली की तिच्या ठाणे येथील घरी आवडीने जात असू. माझ्या आईने तिची आईला देवाज्ञा झाल्यावर सातत्याने सर्वांगीण संगोपनत्मक काळजी घेतली, हे ही मला आठवते आहे.
आमची मीनाताई…..
लहानपणीच आईच छत्र हरवलेली तरी महत्वाकांक्षेने परिचारिकेची नोकरी एक व्रत म्हणून स्वीकारलेली. शिफ्ट ड्युटी सांभाळत दोन्ही मुलांना उच्च शिक्षण देऊन आदर्श नागरिक बनवले. ती गाते सुंदर,लिहिते सुंदर, चित्र काढते सुंदर. अगदी अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्व. त्यात तिला साथ दिली आहे आमच्या भावोजीनी. तिच्याबद्दल लिहावे तितके कमीच. अशा आमच्या मिनाताईचा आम्हाला सार्थ अभिमान आहे. हेच सर्व तुमच्या लेखात छान उतरले आहे.
— सौ सीमा सिंगासने.

३१
आमची मीनाताई म्हणजे एक वात्सल्याचा जिवंत झरा आहे. परिचारिका म्हणून नोकरी करीत असताना शिफ्ट ड्यूटी सांभाळत मुलांना बेबीसीटर मध्ये ठेवून घरातील सर्व कामे सांभाळून पण तिने तिचं सर्व छंद जोपासले व वाढवले. त्याच बरोबर स्वतःच्या मुलांना पूर्ण शिक्षण दिले व आदर्श नागरिक बनवले. तिच्या बद्दल कितीही लिहिले तरी कमीच आहे एक परिपूर्ण व्यक्ती अतिशय सुंदर गायन, कविता व लेख लिहणे त्याच प्रमाणे सुंदर चित्रे पण ती काढते. मला राहून राहून नवल वाटते की हे सर्व करायला ती वेळ तरी कशी काढते, अतिशय अष्टपैलू आहे आम्हाला आमच्या बहिणीच्या कर्तुत्वाचा अभिमान आहे तुमच्या लेखातून हे परिपूर्ण उतरले आहे.
— सुनील वनगे (भाऊ) 
रिटायर्ड CPS कल्याण मध्य रेल्वे.

३२
माझी अन मीनाची मैत्री, गेले 20 वर्षा पासूनची. पण कधीही आमच्यातली आत्मीयता कमी न होता ती वाढतच राहिली.प्रत्येक प्रसंगी आम्ही एकमेकींना जपतच आलो.न तिला माहेर अन मला माहेर, पण एकमेकींचे माहेरपण निभावतो, हेच ऋणानुबंध जीवन जगण्याचे आधार झाले आहेत.
मराठी नायटिंगेल हे, श्री. भुजबळ साहेब यांचेकडून तिला दिलेले नांव अगदी शंभर टक्के योग्यच आहे. अतिशय कठीण परिस्थितीत, सामोरे जाऊन मात करत यशाकडे वाटचाल केली आहेस. तुझ्या जीवनात  मानाचा अजून एक तूरा खोवला गेला, अगं प्रत्येक गोष्टीचे चीज होणे नशिबात असावं लागतं. संसार सांभाळत असे यशस्वी काम करणे, कठीण आहे, अन तू ते करून दाखवलेस, अन मी तर  अचंबित होऊन पाहत आले आहे.खरच खुदा के घर देर है, मगर अंधेर नहीं ||
— शलाका परांजपे.. परळी, पाली.

३३.

सिस्टर मीना घोडविंदे यांच्या संपर्कात मी ठाणे सिव्हिल हॉस्पिटल मधील एका कक्षात विद्यार्थिनी परिचारिका यांचे पर्यवेक्षण करताना आलो .

पहिल्यांदा त्यांना पाहिल्यावर त्यांच्या चेहऱ्यावर कमालीचा आत्मविश्वास दिसला. पहिल्याच रुग्णाच्या बाबतीत खूपच आत्मीयता दिसून आली. आपल्या बरोबर काम करणाऱ्या परिचारिका तसेच विध्यार्थिनी परिचारिका यांना उपदेश करून रुग्णाची परिचर्या आपण कशी उत्तम प्रकारे करू शकतो,असे त्या नेहमी सांगत असत. वरिष्ठठाना योग्य मान देणे, त्यांच्याकडून जे काही घेता येईल ते घेणे आणि ज्ञान इतरांना देणे यामध्ये त्या पारंगत आहेत.नंतर त्यांची हळूहळू चित्रकला समजू लागली. रांगोळी, मेमरी ड्रॉइंग, इ. मध्ये त्यांचा हातखंडा आहे. त्यांनी काढलेली चित्र वेगवेगळ्या मासिकात, पेपर मध्ये छापून येत, पण त्यांनी कधी त्याचा गवगवा केला नाही. त्या खूप मनमिळावू आहेत. कोणावरही रागावलेलं मी त्यांना पाहिलंच नाही. त्यांचं बोलण इतकं प्रेमळ आहे की, त्या आपणास पहिल्याच भेटीत आपल्या खूप जवळच्या आहेत असं वाटत.
विद्यार्थिनी परिचारिकामध्ये काही सुधारणा करायच्या वाटल्यास त्या आम्हास मार्गदर्शन करायच्या. त्यांच्यामधली कवयत्री तर इतकी प्रभावशाली आहे की, त्यांना विषयच कमी पडतात. कोणत्याही विषयावर मग तो पावसाळा असो, शरद ऋतू असो किंवा आणखी काय असो त्यावर त्यांची कविता नक्कीच वाचकास मोहित करते .त्यांचे कविता संग्रह इतके रसाळ आहेत की काय सांगावे ! मी एकदा त्यांच्याकडून एक कविता संग्रह वाचण्यासाठी घेतला पण माझ्या नातेवाईकानी मला तबबल 9 महिन्यांनी तो मला परत केला .सर्वानी तो वाचून काढला. त्यांच्या अनेक कथा,कविता अनेक मासिके आणि वृत्तपत्रामध्ये प्रसिद्ध झालेल्या आहेत. त्यासाठी त्यांना असंख्य पुरस्कारांनी जिल्हा , राज्यपातळी वर गौरवीत करण्यात आले आहे. मात्र काही जातीपातीच्या राजकारणामुळे त्या फ्लोरन्स नाईटिंगेल या पुरस्कारापासून वंचितच राहिल्या. अशा सर्वगुण संपन्न परिसेविकेला महाराष्ट्र शासनातर्फे व भारत सरकार तर्फे फ्लोरन्स नाईटिंगेल पुरस्काराने सन्मानित करायला हवं म्हणजे त्यांच्या परिचर्या कार्याला व समाजकार्याला योग्य न्याय दिल्यासारखं होईल.त्यांनी आपल्या पतीच्या सोबत संगीत क्षेत्रातही लोकांना सेवा दिलेली आहे. त्यांची गाणी आवर्जून ऐकावी अशी असतात . त्यांच्या पतीने सांगितबद्ध केलेली कितीतरी गाणी मन रिझवतात.
अशा हरहुन्नरी सर्व कला गूण संपन्न परिसेविका, चित्रकार, कवयत्री, गायिका, लेखिका यांना माझा त्रिवार वंदे ! पुढील वाटचालीस त्यांना हार्दिक शुभेचछा !💐💐💐💐💐
— बाळकृष्ण मिसाळ. नर्सिंग ट्यूटर.
सिव्हील हॉस्पिटल, ठाणे.

— टीम एन एस टी. ☎️ 9869484800